آتشکده زرتشتیان یزد مشهور به آتشکدهی ورهرام (بهرام) در مرکز استان یزد قرار دارد. این آتشکده شامل ساختمان و باغی زیباست که ساختمان اصلی آن در میان حیاطی بزرگ ساخته شده و درختان راستقامت و همیشه سبزِ سرو و کاج آن را در بر گرفتهاند. در مجاورت ساختمان آتشکده، حوض آبِ مدوری وجود دارد که برای تقدس بخشیدنِ بیشتر به فضا به وجود آمده است. برای ورود به این نیایشگاه همیشه باید آداب خاصی را رعایت کرد؛ افراد باید پاکیزه و مطهر باشند، لباس روشن به تن کنند و کفش نپوشند، همچنین مردان باید کلاه سفید و زنان باید روسری سفید بر سر بگذارند. شیوهی ساخت این آتشکده از هنر معماری آتشکدههای پارسیان تأثیر پذیرفته است. بالای سردر این بنا نگارهی فروهری زیبا جلب توجه میکند. از دیگر ویژگیهای معماری این بنا میتوان به سرستونهای سنگی جلوی تالار و سنگهای گلدار پای دیوار اشاره کرد که در اصفهان و به دست هنرمندان این شهر تراشیده شده و سپس به یزد منتقل شده است. کاشیهای نگارهی فروهر نیز کار هنرمندان کاشیکار یزدی است. اتاقی که آتش مقدس در آن نگهداری میشود در وسط ساختمان و به دور از نور خورشید واقع شده و اتاقهای نیایش در اطراف این اتاق طراحی شده است. آتش این نیایشگاه 1500 سال است که خاموش نشده و پس از ساخت آتشکده به این ساختمان منتقل شده است. شخصی که مسئول روشن نگاه داشتن آن است با عنوان «هیربَد» مشخص میشود. حافظ میفرماید «از آن به دیرِ مغانم عزیز میدارند / که آتشی که نمیرد همیشه در دل ماست.» آتشی که در دل این آتشکده روشن است هرگز نمرده است و باید آن را عزیز بداریم. جدای از اینهمه زیبایی شما با با گذر از دَرِ ورودی آتشکده یزد چشمتان به حوضی میافتد که درست رو به روی ساختمان اصلی قرار دارد. یکی از ویژگی های آتشکده ها، حضور آب در کنار آنهاست که در ساختار همه این بناها دیده میشود. از روزگاران دور آتشکدهها ساختمان هایی ساده و بدون زرق و برق بودند و معمولا تزییناتی در هیچ یک از آنها به چشم نمیخورد. آتشکده یزد نیز از همین قاعده پیروی کرده و در ساخت آن از معماری ساختمان آتشکده پارسیان هند و معماری هخامنشیان به ویژه تخت جمشید الهام گرفته شده است. ساختمان اصلی آتشکده به گونه ای جانمایی و طراحی شده است که بتواند بیشترین بهره را از نور خورشید ببرد و در نتیجه انرژی زیادی در آن باقی بماند. تامین آب مورد نیاز مجموعه از آب انبار، گاورو، پاکَنه (پله ای در قنات) و راه قنات صورت می گرفته است که همگی قابل بازدید هستند. حمام و توالتهای قدیمی نیز در محوطه مجموعه وجود دارند که باعث آشنایی بازدیدکنندگان با سبک زندگی مردم در ۸۰ سال پیش میشوند. ساختمان اصلی آتشکده در میان حیاط و بر روی سکویی با ارتفاع ۲۱ متر از سطح زمین قرار دارد و با پیمودن 8 پله می توان به ورودی آن رسید. حیاط آتشکده همیشه سرسبز است و درختان سرو و کاج در آن خودنمایی میکنند. جلوی ساختمان اصلی سرستون های سنگی قرار دارند و پای دیوارها با سنگ های گلدار مزین شده است که همگی کار هنرمندان اصفهانی هستند. آنها سنگها را در اصفهان تراشیده و سپس به یزد انتقال داده اند. پس از ورود به ساختمان، دیوارها را می بینیم که با تصاویر زرتشت و جمله هایی از کتاب مقدس اوستا زینت یافتهاند و کمی بعد چشممان به آتش مقدس، روشن میشود که هنوز روشن و پابرجا مانده است. از جذابترین قسمتهای آتشکده یزد تزیینات ساختمان آن با نگاره فروهر است که بر بالای ورودی خودنمایی میکند. فروهر یکی از نیروهای مینویی (عالم روحانی) است که بر اساس باور مزدیسنان (پیروان دین زرتشت)، پیش از پدید آمدن موجودات وجود دارد و پس از مرگ و نابودی آنها، راهی عالم بالا شده و در آنجا ماندگار میشود. این نیرو که میتوان از آن با عنوان جوهر حیات یاد کرد، فناناپذیر است و هرگز به زوال نمیرسد. فروهرِ هر موجودی، قبل از خلقت مادیِ آن، در جهان مینویی حاضر است و پس از خلقت فرود آمده و با موجود مورد نظر همراه میشود. پس از مرگ هر موجود، فروهر آن دوباره به جهان فروهری باز میگردد. نگاره فروهر آتشکده یزد، کاری از هنرمندان کاشیکار یزدی است و ظرافت و زیبایی خاصی در آن به چشم میخورد و نگاه بسیاری از بازدیدکنندگان را به سوی خود جلب میکند.