آتشکده یزد ، آشتی آتش و آجر

همانطور که می‌دانید، مردمان ایران زمین، در گذشته از آیین باستانی و مقدس زرتشت پیروی می‌کردند. برخی از افراد تصور می‌کنند که آیین زرتشت، آیین آتش پرستی بوده است. اما باید بدانید که در زرتشت، مردم خداوند یکتا را پرستش می‌کردند و به وجود دو خدای اهورا و مزدا برای خوبی‌ها و بدی‌ها معتقد بودند. زیرا همه چیز‌های خوب را در وجود خدای پاکی‌ها می‌دیدند. اما آتش در آیین مقدس زرتشت، نشانه پاکی است. به همین خاطر زرتشتیان حین برگزاری آیین مذهبی خود، آتشی بزرگ بر می‌افروختند و به مکان مخصوص انجام این آیین، آتشکده می‌گفتند. امروز قصد داریم تا شما را با یکی از این آتشکده‌ها آشنا کنیم که در شهر کویری و زیبای یزد قرار دارد. آتشکده یزد میزبان آتش هزار و ۵۰۰ ساله زرتشتیان و یکی از مهم‌ترین ابنیه تاریخی یزد محسوب می‌شود. با سفرزون همراه باشید تا این آتشکده را بهتر بشناسید.

آتش هزار و ۵۰۰ ساله زرتشتیان

شاید در ابتدا تصور کنید که داشتن آتش هزار و ۵۰۰ ساله یک اغراق بیش نیست و امکان ندارد که آتشی در حدود هزار و ۵۰۰ سال روشن بماند. اما در کمال تعجب و تحیر باید بدانید که آتش آتشکده یزد، هزار و ۵۰۰ سال است که می‌سوزد و حتی یک لحظه هم خاموش نشده. این آتش در دین زرتشت بسیار مقدس است و آن را آتش مقدس ورهرام می‌نامند. در دوران امپراتوری ساسانی ، سه آتش مقدس وجود داشت که بین آنها، آتش ورهرام را بیش از همه مهم می‌دانستند.

ورهرام در زبان باستانی پارسی، به معنای آتش پیروزی است و در گذشته این آتش مقدس را در آتشکده آذرفرنبغ، در شهر کاریان نگه می‌داشتند. در همان دوران بود که دشمنان به شهر کاریان یورش بردند و زرتشتیان به منظور حفاظت از آتش مقدس، به یزد نقل مکان کردند. متاسفانه در سال ۴۹۶ خورشیدی، آتشکده‌ای که زرتشتیان در یزد به آن پناه برده بودند نیز نابود شد و به همین خاطر آتش را به درون غاری بردند تا از آن پاسداری کنند. برای حدود ۲۰۰ سال این آتش جای ثابتی نداشت تا نهایتا در سال ۷۲۷ هجری خورشیدی، آتش ورهرام را به آتشکده‌ای زیبا در نزدیکی اردکان منتقل کردند. این آتش حدود ۳۰۰ سال در اردکان باقی ماند و پس از آن ورهرام در سال ۱۱۵۹ خورشیدی دوباره به یزد بازگشت. اما در سال ۱۳۱۳ بود که رضا شاه با ساخت آتشکده یزد موافقت کرد و از فروردین سال ۱۳۲۱ تا به امروز از آتش ورهرام در آتشکده یزد نگه‌داری می‌شود.

تاریخچه آتشکده یزد

همانطور که اشاره کردیم، در سال ۱۳۱۳ و پس از اعلام رضایت رضاخان، مبنی بر ساخت آتشکده‌ای بزرگ در یزد، این آتشکده در زمینی به مساحت شش هزار و ۸۸۱ متر مربع ساخته شد. زمینی که آتشکده یزد در آن قرار دارد، متعلق به اردشیر مهربان رستم امانت بوده که آن را تنها برای استفاده زرتشتیان وقف کرده است. ارباب جمشید و همچنین سایر مهندسان ایرانی، به صورت مستقیم بر روند ساخت این آتشکده نظارت کردند و پروژه ساخت آن را عهده دار شدند. بد نیست بدانید که ارباب جمشید امانت در زندگی نامه خود آورده است که پنج بار برای جلب رضایت انجم پارسیان زرتشت ساکن هند، به هندوستان سفر کرده و از آنجا کمک‌های مختلفی را برای ساخت این آتشکده فراهم آورده است.

معماری آتشکده یزد

یزد شهری کویری، بسیار زیبا و با حال و هوای گرم و صمیمی است. اکثر خانه‌ها و اماکن باستانی یزد، از جنس کاهگل ساخته شده‌اند و ظاهری بسیار نوستالژیک دارند. آتشکده یزد در دوران پهلوی اول و با استفاده از خشت و آجر ساخته شد. معماری آتشکده به حدی زیبا و هنرمندانه است که به محض ورود شیفته آن خواهید شد. از همان بدو ورود، وارد باغی دلباز می‌شوید که در آن حوضی لاجوردی با تلالوء زیبای آب، توجه شما را به خود جلب می‌کند. نزدیک‌تر که می‌شوید، بوی سوختن چوب که حاصل از آتش مقدس ورهرام است به مشام شما می‌رسد و می‌بینید که ساختمانی بسیار زیبا و بزرگ در دل این باغ جا خوش کرده است. شاید در ذهن‌تان کنکاش کنید که این ساختمان شبیه به کجاست؟ اگر کمی دقیق و ریز بین باشید، خواهید دید که در ساخت این آتشکده پارسی، از معماری دوره هخامنشیان و تخت جمشید الهام گرفته شده است.

همچنین گفتنی است که این ساختمان به نوعی جزء اولین ساختمان‌های ارگانیک جهان محسوب می‌شود. زیرا زاویه قرار‌گیری ساختمان به شکلی است که می‌تواند بیشترین استفاده را از نور خورشید ببرد و مصرف سوخت‌های فسیلی و انرژی‌های غیر پاک را به شدت کاهش دهد. در این آتشکده بخش‌های مختلفی مثل آب انبار نیز وجود دارند و همچنین باید بدانید که یک قنات نیز به زیر این ساختمان راه دارد. برای دسترسی به ساختمان اصلی آتشکده، باید چندین متر در باغی دلباز قدم بزنید و از نسیم خنکی که صورت شما را نوازش می‌کند، لذت ببرید. سپس با هشت پله به بالای سکویی ۲۱ متری خواهید رسید و در نهایت می‌توانید وارد سالن اصلی آتشکده شوید.

آداب رفتن به آتشکده

آتشکده یزد هنوز هم بین زرتشتیان تمام جهان، یک مکان بسیار مقدس محسوب می‌شود. قطعا از همان لحظه ورود که با نماد فروهر رو به رو می‌شوید، احساس می‌کنید که وارد خانه قدیمی خود شده‌اید! هر چه باشد، ما ایرانیان با وجود اینکه به دین مبین اسلام ایمان داریم، اما باز هم با دین باستانی خود یعنی زرتشت، احساس همزاد پنداری خاصی می‌کنیم و برای آن احترام زیادی قائل هستیم. بی شک همین طور که در سالن اصلی آتشکده قدم می‌زنید و نام اشخاص برجسته این دین را می‌خوانید، احساس می‌کنید که شما نیز به همین تاریخ تعلق دارید و بی اراده احساس ارادت خاصی نسبت به آیین زرتشت در قلب خود احساس خواهید کرد.

حتما در این آتشکده با افرادی رو به رو خواهید شد که با پوشش خاصی تردد می‌کنند و آیین خاصی را به جای می‌آورند. به هیچ وجه این دسته افراد را با دست نشان ندهید و تصور نکنید که ظاهر عجیبی دارند. به آیین آنها احترام بگذارید و به یاد داشته باشید که این آیین، آیین اجداد و نیاکان شما نیز بوده است. همچنین زرتشتیان حاضر در این آتشکده، آماده هستند تا با روی گشاده پاسخ گوی پرسش‌های شما باشند. پس از سوال کردن هراس نداشته باشید.

آشنایی با فرهنگ زرتشتیان

بازدید از آتش مقدس، تنها بخش مهم و هیجان انگیز آتشکده نیست. بلکه وقتی در سالن‌های فرهنگی آتشکده قدم می‌زنید و کتب خطی قدیمی را به زبان باستانی آریایی می‌خوانید، حسی عجیب در قلب شما به وجود می‌آید. حسی که احساس می‌کنید شما نیز به همین فرهنگ و تمدن تعلق دارید و با دیدن این رسوم، احساس خوشایندی به شما دست می‌دهد. با خواندن دست نوشته‌های روی دیوارها، با اساطیر آیین زرتشتیان آشنا می‌شوید و می‌بینید که اساطیر دینی زرتشتیان، همان اساطیر باستانی ادبیات ایرانی هستند. به عنوان مثال، در فرهنگ دینی این عزیزان، دیو سفید شاهنامه نیز وجود دارد که البته این موضوع نشان دهنده اصالت ایران و آیین زرتشت است.

در بخش دیگری از آتشکده می‌توانید با دیدن ماکت‌های بوم شناسی، با فرهنگ مردم زرتشت بیش از پیش آشنا شوید. نحوه اجرای مراسم ازدواج یا عید مخصوص آنها را ببینید و به صورت کلی آنها را بهتر بشناسید. خوشبختانه هموطنان زرتشتی ما در این قسمت حضور دارند تا با روی خوش پاسخگوی سوالات شما باشند.

امکانات آتشکده یزد

• نمایشگاه فرهنگ زرتشتیان
• سرویس بهداشتی
• آب سرد کن
• مسئولین پاسخگو به سوالات بازدید کنندگان
• دسترسی ساده و ایستگاه اتوبوس اختصاصی

دیگر اماکن دیدنی زرتشتیان در یزد

• پیرهریشت: آتشکده‌ای در ۱۵ کیلومتری اردکان
• پیرنارسون: زیارتگاهی قدیمی در جاده قدیم یزد – مشهد
• چک چک یا همان پیر سبز: آتشکده‌ای بسیار زیبا و دیدنی در دل کوهی در نزدیکی اردکان
• پیرنارکی: یکی از مهم‌ترین زیارتگاه‌های زرتشتیان ایران که در ۱۵ کیلومتری مهریز قرار دارد.
• پارس بانو: زیارتگاهی قدیمی در روستای زرجوع
• دخمه زرتشتیان: مکانی بر فراز کوه در ۱۵ کیلومتری جنوب شرق یزد

دیدنی های نزدیک به آتشکده یزد

• فاصله تا امیر چخماق: دو کیلومتر
• فاصله تا مسجد جامع یزد: سه کیلومتر
• فاصله تا باغ دولت آباد : سه کیلومتر
• فاصله تا خانه لاری‌ها: چهار کیلومتر

اطلاعات بازدید از آتشکده یزد

آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان آیت الله کاشانی

شماره تماس: ۰۳۵۳۶۲۴۴۱۸۵

ساعت بازدید در شش ماه اول سال:  ۸:۰۰ الی ۱۱:۴۵ و ۱۶:۰۰ الی ۱۹:۴۵

ساعت بازدید در شش ماه دوم سال:  ۸:۰۰ الی ۱۱:۴۵ و ۱۵:۰۰ الی ۱۸:۴۵

هزینه بازدید: برای اتباع ایرانی پنج هزار تومان و برای اتباع خارجی ۲۰ هزار تومان

مسیر دسترسی به آتشکده یزد

دسترسی به آتشکده یزد بسیار ساده است و می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی نیز استفاده کنید. خوشبختانه اتوبوس دقیقا در خیابان کاشانی و جلوی درب آتشکده ایستگاه دارد. پس می‌توانید با حداقل پیاده روی خودتان را به آتشکده برسانید. اما اگر قصد دارید با وسیله نقلیه شخصی خود به اینجا بیایید، باید بدانید که  جلوی آتشکده معمولا جای پارک نیست و بهتر است حین پارک کردن خودرو شخصی خود نیز به علائم پارک ممنوع دقت کنید تا جریمه نشوید.

بهترین زمان بازدید از آتشکده یزد

به صورت کلی بهترین زمان سفر به شهر یزد را می‌توان شش ماه دوم سال و مخصوصا زمستان دانست. قطعا اگر شش ماه اول سال و تابستان را برای سفر خود انتخاب کنید، از فرط گرما شدیدا کلافه خواهید شد. زیرا یزد یک شهر کاملا کویری است و تحمل گرمای هوا برای کسانی که عادت به آن ندارند، بسیار دشوار خواهد بود. اما آتشکده به دلیل داشتن حوضی بزرگ و باغی دلنواز، حتی در تابستان هم چند درجه‌ای با هوای اطراف خود تفاوت دما دارد. اما به صورت کلی زمستان را می‌توان بهترین زمان بازدید از آتشکده یزد دانست.

خب سفرزونی عزیز، نظر شما در مورد آتشکده یزد چیست؟ به نظر شما دلیل این همه شباهت بین اساطیر ایرانی و زرتشتی در چیست؟ آیا فردوسی از اساطیر زرتشتی برای نوشتن شاهنامه استفاده کرده است؟ نظرتان در مورد دین زرتشت و آیین مذهبی آنها چیست؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید. فراموش نکنید که ما بی صبرانه منتظر دیدن نظرات شما عزیزان همراه هستیم.

برای آشنایی بیشتر با دیدنی های یزد کلیک کنید.