آرامگاه بابا لقمان ، هزار سال داستان و روایت

سرزمین کهن ایران، عارفان و بزرگان و نامداران بسیاری به خود دیده است. بزرگانی که قرن‌ها پیش زندگی می‌کردند و امروز آرامگاه‌هایشان ارزش تاریخی، فرهنگی و معماری بسیاری دارند. تقریبا در هر شهر و منطقه‌ای از ایران چنین اماکنی یافت می‌شود و که مورد توجه علاقه‌مندان معماری و هنر هستند.  این بار در مجله سفرزون قصد داریم یکی از این آرامگاه‌ها را به شما معرفی کنیم. آرامگاه بابا لقمان در شهر سرخس در مرز ایران و ترکمنستان و در مجاورت صحرای قره‌قروم. معمولا گردشگرانی که به شمال خراسان سفر می‌کنند، به جز گشت‌وگذار در طبیعت زیبای منطقه، حتما بازدید از مقبره بابا لقمان را هم در برنامه‌شان دارند. اگر شما هم به چنین جاهایی علاقه دارید با ما همراه شوید.

آرامگاه بابا لقمان، مروارید سرخس

نام شهر سرخس شاید به گوش‌تان خورده باشد. این شهر در شرقی‌ترین گوشه‌ی شمال ایران، در استان خراسان رضوی و در فاصله ۱۸۵ کیلومتری مشهد قرار دارد.  شهر سرخس از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است که در دوران باستان ساریکا نام داشته اما در متون قدیمی به نام «سرخس نو»، «سرخس ناصری»، «سرخس افراسیابی» و  «ساریگا» هم نامیده شده است. نام این شهر در داستان جنگ هفت‌گردان شاهنامه فردوسی هم آورده شده است.

شهر سرخس در روزگاران گذشته بسیار مهم بوده است چرا که در سر راه واقع شده بود و قرن‌ها هر کس می‌خواسته از خراسان به مرو یا ماوراالنهر برود باید از این شهر عبور می‌کرد. علاوه بر این، سرخس به دلیل داشتن مدرسه‌ها و کتابخانه‌‌های خود از مراکز علمی و فرهنگی مهم بوده است. در دوران قاجار هم سرخس شهر مهمی  بود، در این دوران ترکمن‌ها زیاد به مرزهای ایران حمله می‌کردند و ناصرالدین شاه بارها مامورانی را به سرخس می‌فرستاد تا اخبار محلی و مرزی را برایش بیاورند.

از این پیشینه‌ی تاریخی آثاری مانند آرامگاه بابا لقمان در شهر سرخس به جا مانده است. این آرامگاه منسوب است به یک عارف مشهور سرخسی که در قرن چهارم هجری می‌زیست.

بابالقمان، هم‌عصر ابوسعید ابوالخیر

این آرامگاه که در فاصله‌ی یک کیلومتری شمال شهر سرخس قرار دارد، به عارفی شوریده و شیدا تعلق دارد که هم‌عصر ابوالسعید ابوالخیر عارف و شاعر نامدار قرن چهارم و پنجم هجری بوده است. ابوسعید ابوالخیر مقامی بسیار برجسته و ویژه‌ در بین عرفا دارد و نام او با شعر و عرفان عجین شده است به‌طوری‌که در بخش مهمی از شعر پارسی نام او در کنار مولوی و خیام قرار می‌گیرد. این عارف بزرگ بابا لقمان را از بزرگان می‌داند و در  در متون تاریخی و عرفانی نوشته شده است که در سرخس از ابوسعید پرسیدند که ظریف کیست و او پاسخ داد در شهر شما لقمان.

در سفرزون بیشتر بخوانید: قنات قصبه گناباد ، کهن‌ترین قنات جهان

امروز از بابا لقمان آرامگاهی به جا مانده است که به‌رغم‌اینکه بیش از هزار سال از عمرش می‌گذرد همچنان باشکوه و باصلابت در میان زمین‌های زراعی خودنمایی می‌کند و نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. بین این بنا و آرامگاه سلطان سنجر سلجوقی و نیز آرامگاه امام غزالی شباهت زیادی وجود دارد. این بنای آجری شامل گنبدی است که ایوانی بلند دارد. بخش مدور گنبد آرامگاه بابا لقمان توسط نواری که به شکل کمربند دور آن قرار دارد، از دیواره‌ که روی قاعده‌ی چندضلعی قرار دارد، جدا می‌شود.

روی بدنه‌ی هر یک از اضلاع قاعده‌ی گنبد، یک روزنه برای روشنایی داخل گنبد تعبیه شده‌ است. گچبری‌ها و آجرکاری‌های آرامگاه هم بسیار زیبا است. داخل بقعه تزئینات کاشی زیادی هم وجود داشته که امروز تقریبا اثری از آنها باقی نمانده است. آخرین نکته درباره‌ی طاق‌نماهای داخلی بنا است آجرکاری ظریف و طرح‌های هندسی لوزی گود و برجسته تزیین شده‌اند و از مهم‌ترین ویژگی‌های این بنا محسوب می‌شود .

بنای زیبای آرامگاه بابا لقمان

ساختمان آرامگاه از دو قسمت مربع شکل متصل‌به‌هم تشکیل شده است‌. آرامگاه دوطبقه دارد و طبقه‌ی دوم غرفه‌دار است. ایوان جلو یا همان طاق ورودی آرامگاه ۹ متر عرض دارد و عرض ضلع شمالی ۲۵ متر، ضلع جنوبی ۱۸/۵ متر و ضلع شرقی و غربی ۲۶ متر است. در اضلاع شمالی و غربی آرامگاه ۷ طاق نما در ارتفاع ۴ متری ساخته شده است.

آدرس آرامگاه بابا لقمان روی نقشه گوگل

پیشنهاد می‌کنیم بعد از گشت‌وگذار در طبیعت زیبا و بکر سرخس و بازدید از بقعه، حدودا ۷۰ کیلومتر به سمت جنوب غربی سرخس برانید و از دریاچه‌ی زیبای بزنگان هم دیدن کنید. این دریاچه در ۵ کیلومتری روستای بزنگان قرار دارد. بزنگان دریاچه‌ای است عمیق و پرشیب و صخره‌ای که مساحتی در حدود ۵۰ هکتار دارد.

نمای ۳۶۰ درجه دریاچه بزنگان روی نقشه گوگل