باغ شاهزاده ماهان ، روح سبز زندگی در رگ‌های کویر کرمان

باغ شاهزاده ماهان همان جادویی است که حتی تصورش مشکل است. این باغ سراسر خرم در دل کویر کرمان دلبری می‌کند و دستان پر نعمت خود را به‌روی مهمانانش گشوده. باغی اشرافی که در مسیر جاده‌ی ابریشم بنا شد امروزه با تمام قوا همچنان باشکوه و حیرت‌آور باقی‌ است. برای شناخت بیشتر این اثر بی‌تکرار با سفرزون همراه شوید.

سرسبزی پر طراوت ، راز باغ شاهزاده ماهان

طراحی باغ شاهزاده ماهان به‌صورت شیب‌دار است که باعث می‌شود سیستم توزیع آب در آن از بالا به پایین باشد. آب جاری در باغ از قنات و رودخانه تیگران سرچشمه‌ می‌گیرد و در مسیر خود از میان باغ عبور می‌کند و درختان سیراب می‌شوند. این عبور مداوم آب طراوت و خرمی باغ شاهزاده ماهان را حفظ می‌کند و مناظر آن را همچنان دل‌انگیز و شاداب نگه می‌‌دارد. این آب جاری در نهایت از نهرهای چهارباغ عبور می‌کند و به روستای مقسم تیگران می‌رسد تا به بخشایش زندگی ادامه دهد.

درختان باغ شاهزاده ماهان ، حیات زندگی بخش

• درختان سوزنی برگ مانند کاج ها، سروها
• درختان برگ پهن مانند نارون وحشی و چتری، زبان گنجشک نارون، چنار و سپیدار که علاوه بر ایجاد سایه نسبت به آب و هوای منطقه نیز مقاومت دارند.
• گیاهان زینتی شامل سروهای زینتی پیراکانتا و گونه‌های ارس زینتی و شیر خشت که گل های ریز در زمستان می‌دهد.
• درختان میوه که در فصل میوه دهی، منظره ای جالب و رنگارنگ در پیش چشم بازدیدکنندگان دلبری می‌کنند.

جوش و خروش آب در تن کویر

همانطور که ذکر شد با وجود طراحی شیب‌دار باغ و سیستم آبرسانی زیرکانه‌ی باغ شاهزاده کرمان، در سراسر این اثر بی‌نظیر صدای خوش آب را می‌شنویم. مسیر این حرکت از عمارت بالاخانه آغاز می‌شود و در سردر ورودی پایان می‌یابد.

وجود فواره‌ها و حوض‌ها، نقشی پر زندگی در باغ کشیده است. احتمال می‌رود شیوه‌ی ساخت این فواره‌ها از باغ‌های اروپایی الهام گرفته باشد. این فواره‌ها که از خمره‌های آب‌رسانی تغذیه می‌شوند یکی از زیباترین بخش‌های باغ شاهزاده کرمان هستند. چشمان شما تا مدتی به رقص آب در این بنای باشکوه سنجاق می‌شود.

در سفرزون بخوانید: کلوت شهداد ، هیاهوی رازآلود بادهای کویر کرمان

معماری باغ شاهزاده ماهان ، تلفیق هوش و هنر

باغ‌های ایرانی کاربردهای بسیاری داشته‌اند و شاهزاده ماهان کاربردی سکونتگاهی داشته و این‌را می‌توان از جزئیات مختلفی که در بنا به‌کار رفته است متوجه شد. ورودی باغ شاهزاده خود به تنهایی یکی از جلوه‌‌های بی‌نظیر معماری ایرانی است. طبقه‌ی بالای این سردر دارای اتاق‌هایی است که برای زندگی و پذیرایی بنا شده‌اند و از جزئیات و تزئینات بی‌نظیری برخوردار است.

اگر در بلندای عمارت قرار بگیرید چشم‌اندازی بی‌نظیر از محوطه‌ی باغ در برابر چشم‌هایتان آفریده می‌شود و پشت آن کوه‌ها و دشت‌های کرمان است.

این باغ پله پله از بخش‌های مختلفی شکل گرفته است که به این ترتیب است: سر در خانه، بالاخانه و باغ خلوت، حمام،خانه زعیم باشی و برج مراقبت. هر کدام از این بخش‌ها زیبایی و جزئیاتی دارند که چشمان شما را غرق در هنر معماران این بنا می‌کند.

آنچه که باغ شاهزاده ماهان را ساخته است

در بنای این مجموعه‌ی دلربا از آجر و ملات استفاده شده و هنر کاشی‌کاری در نهایت زیبایی و ظرافت خود اجرا شده است. دیواره‌ی باغ از ملات کاهگل است و در نزدیکی سردرخانه و بالاخانه ترکیب آجر و ملات گچ به جای آن استفاده شده است. کف باغ و پیاده راه‌های آن از مخلوط قلوه سنگ با ملات پوشیده شده است و دو محدوده‌ی اطراف بالاخانه و سردرخانه با نقش‌های هندسی تزئین شده‌اند. در پله‌ها و حاشیه باغچه‌ها نیز آجر به کار رفته و برای تفکیک مرز باغچه‌ها با پیاده راه‌ها و دیگر لبه بندی‌ها از سنگ استفاده شده است.

 سرآغاز قصه‌‎ی بنای باغ شاهزاده ماهان

در ابتدا این بنا به‌دستور محمدحسن خان سردار ایروانی حاکم کرمان ساخته شد و فضای داخلی آن در سال‌های بعد توسط عبدالحمید میرزا ناصرالدوله در سال‌های ۱۲۹۸ ه‍.ق تا ۱۳۰۹ ه‍. ق بنا شد. پس از مرگ او نیز بخش‌هایی از باغ هرگز تکمیل نشد.

این باغ در طی تاریخ روزگارانی بسیاری برخود دید و آسیب فراوانی بر بدنه‌ی آن وارد شد. در نهایت پس از تلاش‌ها و مرمت‌های فراون در تاریخ ۱۴ آبان ۱۳۵۳ با شماره ی ۱۰۱۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. همچنین باغ شاهزاده ماهان در ۳۰ تیرماه سال ۱۳۹۰ در کنار ۹ باغ ایرانی دیگر، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. اطلاعات آن نیز از طرف یونسکو به ۳۵ زبان ترجمه شده و در نقشه گردشگری یونسکو قرار گرفته است.

امکانات رفاهی باغ شاهزاده ماهان

در مجموعه‌ی باغ امکانات رفاهی بسیاری ایجاد شده است. از جمله‌ی این امکانات کافه، رستوران، اتاق‌هایی برای شب‌مانی، فروشگاه‌های صنایع دستی را می‌توان نام برد. برخی از آن‌ها موقعیت ثبت جهانی باغ شاهزاده را به‌خطر انداخته است.

مسیر دسترسی به باغ شاهزاده ماهان

باغ شاهزاده در حدود ۲ کیلومتری شهر ماهان و ۳۵ کیلومتری مرکز کرمان قرار دارد. برای رسیدن به جاذبه‌ی حیرت انگیز باید وارد جاده‌ی کرمان-بم شوید و با طی ۲۵ کیلومتر به آن برسید.

نمای ۳۶۰ درجه باغ شاهزاده ماهان روی نقشه گوگل