ابوالحسن صبا را میتوان یکی از شگفتیهای موسیقی دانست که هیچگاه نبوغ و استعدادش رنگ نمیبازد. هنرمندی که از ۵ سالگی ساز مینواخت، بر بسیاری از سازها مسلط بود و به نوای موسیقی شبانان چنان جان میسپرد که نت به نت آنها را حتی بهتر از خودشان مینواخت. حالا خانهای که یاد و خاطرات ابوالحسن صبا و خانوادهاش در تک تک آجرهایش ریشه دوانده به موزهای برای حفظ میراث وی تبدیل شده است و دوستداران این موسیقیدان در خانهش گرد هم میآیند. برای اینکه در خانه ابوالحسن صبا گشتی بزنیم و او را بهتر از قبل بشناسیم با سفرزون همراه باشید تا به قلب تپندهی موسیقی در خیابان جمهوری، خیابان ظهیرالاسلام، نبش کوچه صبا، جایی که هنوز هم بوی خوب کاغذ میدهد، سفر کنیم.
این اثر در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۸۷۰ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
خانه ابوالحسن صبا ، میراث جاودان استاد
پس از غروب خورشید تابندهی زندگی ابوالحسن صبا بر طبق وصیتی که از ایشان به جامانده بود خانهش در ۲۹ آبان سال ۱۳۵۳ تبدیل به موزه شد. این خانه در واقع ملک آبا و اجدادی استاد صبا بود که سالها پیش توسط پدرش ابوالقاسم خان پزشک دربار ناصر الدین شاه خریداری شده بود و بعدها تبدیل شد به خانه ابوالحسن صبا. این موزهی ارزشمند که در ابتدا توسط وزارت فرهنگ و هنر از خانوادهی صبا خریداری شده بود در آبان ۱۳۵۳ افتتاح شد و یکی از برجستهترین موزههای بیوگرافیک محسوب میشود. وسایلی که از صبا در این موزه نگهداری میشود بسیار ارزشمند و خاطره انگیزند و تمام آنها را همسرش به موزه اهدا کرد. همچنین چند نت از فرامرز پایور به چشم میخورد که شاگردانش به خانه ابوالحسن صبا تقدیم کردهاند.
به کوچهی صبا که میرسیم میتوانیم نوای روحانگیز موسیقی ایرانی را حس کنیم. به داخل خانه ابوالحسن صبا قدم میگذاریم و حیاطی صمیمی را میبینیم که حال خوب و گرمی را به رگهایمان تزریق میکند. حوضی کوچک در میانهی حیاط قرار دارد. دالانی در سمت راست است که با عبور از آن از مقابل اتاق نگهبانی میگذریم و موزه صبا را میتوانیم ببینیم.
خانه ابوالحسن صبا ، روایت عشق و هنر
به محض ورود به سالن ویترینی میبینیم که مجموعهای کامل از وسایل شخصی استاد صبا در آن نگهداری میشود. در میان این وسایل که هر کدام قصهای در دل دارند بیشتر از همه چیز خط ابوالحسن صبا است که چشممان را به دنبال خود میکشد. دفتر یادداشت او، اشعاری که به خط خود نوشته است برای همهی بینندگان جالب بهنظر میآید. دفترچه یادداشت از گذر ایام رتغییر رنگ داده و برخی از نوشتههایش دیگر خوانا نیستند. در کنار اینها عینک، دوات، قلم، بنچاق قدیمی خانه ابوالحسن صبا را میبینیم. در سویی دیگر صورت صبا را میبینیم که با ماسکی گچی ساخت شده، در گوشهای هم کت و شلوار رسمی او را میبینیم. همهی این جزئیات حس و حال خوب خانهی استاد است.
در سفرزون بخوانید: خانه عباسیان ، لذت تماشای هنر در هندسهی یک بنا
سر که میچرخانیم عکسهای ابوالحسن خان صبا را میبینیم که هرکدام قصهای از روزگار کودکی تا بزرگسالی او را برای ما تعرف میکند. این عکسها برشهایی از زندگی این موسیقدان بزرگ هستند و هر یک خطی است از روزگاری که او گذرانده است. این خانهی ساده که ۲۳۰ متر است و ۵ اتاق دارد. در بخش دوم موزه کلکسیون کاملی از سازها را میبینیم که به جهت سابقهی تاریخی بسیار ارزشمند هستند و اطلاعات کامل و مفیدی در خصوص هر ساز و موسیقی سنتی و مدرن به بینندگان میدهد.
بخش سوم خانه ابوالحسن صبا ، رنگبازیهای منتخب
قدم به بخش سوم خانه ابوالحسن صبا میگذاریم و رنگها در چشممان به رقص میآیند. اینجا میتوانید رد هنر منتخب اسفندیار کوه نور را بگیرید و به دل کارهای ارزشمند او سفر کنید. منتخب اسفندیاری همسر ابوالحسن صبا و دختر عموی نیما یوشیج است. در این بخش مجموعهای از ۹۰ عروسک را میبینیم که خانم اسفندیاری برتن هر کدام از آنها لباس اقوام مختلف را با تمام جزئیات هنرمندانهاش دوخته است و برای تهیه هر کدام از این لباسها پژوهشهای بسیاری انجام داده.
لباسهایی متعلق به فرهنگهای متفاوت ایران؛ خراسان، قم، یزد، بندرعباس، گیلان، کردستان، ترکمن صحرا و…که دیدن هر کدام ما را به وجد میآورد. بسیاری این مجموعه را نخستین نمونهی کامل کلکسیونی مردم شناسی میدانند. اما هنر همسر صبا به همین جا ختم نمیشود، منتخب اسفندیاری نخستین بانوی ایرانی است که به نگارش دستور صنایعدستی و خیاطی پرداخته و آنها در قالب کتابی آموزشی به چاپ رسانده. در کنار اینها او به کار تدریس مشغول بوده. این بخش از موزه ابوالحسن صبا را میتوان قلب تپنده و خوشرنگ آن محسوب کرد.
زیرزمین خانه ابوالحسن صبا ، جایی برای یادگیری
این زیر زمینی قدیمی محلی برای تدریس اساتید بزرگ موسیقی ایران بوده و بسیاری از هنرمندان بهنام از خاک همین زیرزمین برخاستهاند. از اساتیدی که در این مکان مشغول تدریس بودند میتوان به علی اکبر شهنازی، غلامحسین بنان، علی تجویدی، فرامرز پایور، علی اصغر بهاری، احمد عبادی و… اشاره کرد. در خانه ابوالحسن صبا به استادی خود شاگردان بزرگی پا به راه موسیقی گذاشتند. مهدی خالدی، حبیبالله بدیعی، همایون خرم، حسین دهلوی، فرهاد فخرالدینی و… از این گروه هستند که به یاد استاد تمام اصول و هنرهای او را به نسل بعد منتقل کردند.
ابوالحسن صبا ، نام خوش صدای موسیقی
صبا یکی از تاثیرگذارترین چهرههای موسیقی ایرانی است و بسیاری از بزرگان کارهای او را از مهمترین فعالیتهای این عرصه میدانند. این استاد از شاگردان کمالالملک و از نزدیکترین دوستان ایرج میرزا، شهریار و استاد حسین بهزاد بود و دستی در هنرهایی چون شاعری، مجسمهسازی، نقاشی و خطاطی داشت. ابوالحسن صبا از خانوادهای هنر دوست بود و تا لحظهی آخر زندگیاش نیز از هیچ فعالیتی در این عرصه چشم پوشی نکرد. صبا حتی در آخرین شب زندگیاش در ۲۹ آذر ماه مشغول تدریس به شاگردش بود. او که آن شب را با همراهی شهریار، امیرجاهد، همسر و سه دخترش گذراند. صبا سهتاری که تازه ساخته بود را در آغوش کشید و شعری از نیما زمزمه کرد و در سحرگاه برای همیشه چشم از جهان فروبست. آن شعر این بود: به کجای این شب تیره بیاویزم قبای ژنده خود را..
نشانی خانه ابوالحسن صبا روی نقشه گوگل
لیست کامل
تور طبیعت گردی و تور تهران گردی
لیست کامل
تور یک روزه و تور چند روزه
لیدا حسینی ولد
مطالب مرتبط
پربحث ترین مطالب
- تعداد نظرات: 372
- تعداد نظرات: 169
- تعداد نظرات: 161
- تعداد نظرات: 158
- تعداد نظرات: 150
- تعداد نظرات: 146
- تعداد نظرات: 131
- تعداد نظرات: 128
- تعداد نظرات: 121
- تعداد نظرات: 115