خانه طباطبایی ها ؛ کاشان زیباتر از یک شهر

آنان که به خانه طباطبایی ها رفته اند حتما این را تصدیق می کنند که زیبایی موجود در این خانه از زیبایی بسیاری از شهرها بیشتر است. معماری در این خانه در اوج خود است و تا حدی می تواند گفت خانه طباطبایی ها زیباترین خانه تاریخی کاشان است.

اگر به کاشان بروید و این خانه را نبینید به جرات به شما می گوییم که نیمی از زیبایی کاشان را از قلم انداخته اید، شاید بپرسید این خانه درون خود چه دارد که ما در سفرزون اینقدر از آن تعریف می کنیم. برای گرفتن جوابتان پیشنهاد می کنم با این مقاله از سفرزون همراه باشید تا علاوه بر اینکه با خانه طباطبایی ها و معماری منحصر به فردش آشنا می شوید نیم نگاهی هم به انواع زیبایی موجود در آن بندازید. پس با ما همراه باشید.

تشریح کلی خانه طباطبایی ها

صاحب خانه طباطبایی ها یکی از تاجران به نام کاشان و نطنز بوده است. به دلیل تمکن فوق العاده ای که داشته تصمیم می گیرد در سال ۱۲۵۰ این خانه را بسازد. او برای این کار، معمار معروف کاشان یعنی استاد علی مریم را به کار می گیرد. استاد علی مریم، سازنده خانه بروجردی ها و سرای امین الدوله است. شاید به همین دلیل است که خانه طباطبایی ها از خانه بروجردی ها و امین الدوله زیباتر و با شکوه تر است. ساخت این خانه حدودا ده سالی طول می کشد.

معماری این خانه که تمام شد کار گچ بری و نقاشی آن به یکی از شاگردان مطرح صنیع الملک سپرده می شود گرچه صنیع الملک عزیز دربار ناصرالدین شاه همواره به کار او نظارت داشت. چابکی و جسارت گچ بر جوان همراه با تجربه صنیع الملک این بنا را از نظر گچ بری یک سر و گردن از خانه های تاریخی کاشان بالاتر قرار داده است. نکته ای که بد نیست در مورد گچ بری ها بدانید این است که بسیاری از نقوش کچ الهام گرفته از نقشه های فرش ایرانی و مرغ اسلیمی است. دلیل این الهام گیری بر می گردد به پیشه صاحب خانه که تجارت فرش بوده است.

معماری خانه طباطبایی ها

شیوه معماری خانه طباطبایی ها از شیوه معماری درونگرا و حجاب دار پیروی می کند که در آن گودال باغچه به کار گرفته می شود.

شیوه گدال باغچه سبب شده خانه طباطبایی ها را در موقعیتی گود و تقریبا یک طبقه پایین تر از همکف قرار بگیرد.. دلیل استفاده از این شیوه متداول در کاشان بر می گردد به گرمای زیاد این منطقه در طول سال که تحمل آن کار سخنی است. البته یک دلیل ساخت این شکلی خانه بر می گردد به زلزله عظیمی که در کاشان رخ داده است. زلزله ای که به معماران نشان داد خانه های با شیوه گودال بغچه استحکام بیشتری جلوی زلزله نشان داده اند.

شیوه درونگرای استفاده شده در خانه طباطبایی های به خوبی در این خانه پیاده سازی شده است. نمود بیشتر خانه بسیار در درون اتفاق می افتد و خانه از بیرون آنچنان هیجان انگیز به نظر نمی رسد.

شیوه حجاب دار در خانه طباطبایی ها سبب شده که از محیط بیرونی خانه به درون آن دیدی وجود نداشته باشد.

خانه طباطبایی ها چهل اتاق، چهار حیاط، سه بادگیر و چهار زیرزمین دارد که همگی به طرز ماهرانه ای به یکدیگر مرتبط هستند. دو حیاط این بنا درونی بوده و از بیرون به آن دیدی وجود ندارد. ایجاد ارتباط مابین اعضای خانه یکی از نشانه هایی است که وفاداری معمار به شیوه درونگرا و حجاب دار را بیش از بیش آشکار می کند. در حیاط بیرونی خانه طباطبایی ها شما یک درخت هشتاد ساله می بینید.

در سفرزون بخوانید : کویر مرنجاب ، تماشای نمایش شگفت‌انگیز بارش شهابی

قدم به قدم در خانه طباطبایی ها

برای رسیدن به این خانه باید از دالان ها و گذرگاه های پر پیچ و خم بگذرید. این خانه به دلیل وسعت بالایی که دارد پنج در ورودی دارد که امروزه یک در اصلی بیشتر ندارد. بعد از ورود به خانه طباطبایی ها پس از ورود به حیاطی چشم نواز با سنگ های سفید بر می خورید که حوض بزرگی در میان خود دارند. این خانه در دورن خود چهار قطب زیبایی دارد.

شاه نشین بزرگترین قطب زیبایی در خانه طباطبایی ها است. این قسمت از خانه به دلیل اینکه مخصوص پذیرایی از مهمان ها و بازرگان ها بوده و در آن قرار بوده جشن برگزار شود بسیار مورد توجه معمار و هنرمندان سازنده خانه طباطبایی ها بوده است. تزئینات نقاشی در کنار مقرنس و قطار بندی سبب شده که سقف همانند یک پارچه خوش رنگ و نگار به نظر برسد که در بعضی جاها به بهترین شکل پف کرده است. برای اینکه این فضا بزرگتر به نظر برسد، آیینه کاری زیادی در آن به کار رفته است.

پنجره های مشبک که عموما با چوب ساخته می شدند اینجا به واسطه خلاقیت و جسارت گچ بر جوان نصیر الملک همگی با گچ ساخته شده اند. نورگیر ها و پنجره های مشبک رنگی نور را به دورن این اتاق می کشانند. این اتاق به دو اتاق کناری متصل می شود تا جایی برای راحتی مهمان ها باشد.

در روبه روی تالار شاه نشین ایوانی وجود دارد که هنر آیینه کاری و گچ بری در آن به سر حد کمال رسیده است. سقف آن همانند نقش فرش بسیار ریز و بهم پیوسته است هنگامی که در زیر آن دراز می کشید احساس می کنید فرشی بر روی سقف قرار دارد.

نقش سقف از طرح های لچک و ترنج فرش های کاشانی پیروی می کند. آینه کاری های این قسمت به شکل ستاره است و هنگامی که فانوس ها در آن قرار بگیرد شما بی نیاز از دیدن ستاره می شوید.

اتاق بخش های بیرونی

اتاق های اطراف بخش های مهم همگی تقریبا شبیه هم هستند، آیینه های رنگی در آنها قرار دارد و هنگام تابش نور در آنها، فضای جالبی به اتاق می دهد. معلوم نیست ما از چه زمانی به جای آینه های رنگی از اینه های ساده استفاده کردیم.

حیاط های کوچک ولی بزرگ در معماری

حیاط ها عموما جایی برای هوا خوری و ورود نور به ساختمان هستند ولی در خانه طباطبایی ها حیاط به منزله هنرنمایی استفاده شده است و معماری و گچ بری در آن بسیار دقیق و چشم نواز است.

نقاشی های روی دیوار منعکس کننده تاریخ زندگی مردم است. هم طبقه یک و هم طبقه دو به این حیاط ها دسترسی دارند. حوض آن هشت ضلعی و در وسط است. این حیاط ها توسط اتاق های کوچک و بزرگی محاصره شده است.

فکر می کنیم تا به اینجا اگر به دیدن این خانه علاقه مند نشده اید گفتن از سرداب ها و اندرونی خانه طباطبایی برایتان بی فایده خواهد بود. در ادامه می خواهیم دلیل های دیگری برای دیدن خانه طباطبایی ها در کاشان به شما بدهیم.

آیا باید به خانه طباطبایی ها رفت ؟

واقعیت اش این است که خانه طباطبایی ها مابین مردمان ساکن کاشان، عروس خانه های تاریخی به حساب می آید. حتی اگر این عنوان شما را اغوا نکرد پیشنهاد می کنیم باید بگوییم دیدن خانه طباطبایی ها یک اجبار است چرا که این خانه در مرکز خانه های تاریخی کاشان قرار دارد. فاصله خانه بروجردی ها و خانه عباسیان به این خانه کمتر از سیصد متر است. از طرف دیگر امامزاده سلطان امیر احمد و حمام سلطان امیر احمد در فاصله دویست متری از این خانه قرار دارند. رفتن به نزدیکی خانه طباطبایی ها فرصت دیدن چهار خانه دیگر را به شما می دهد.

آدرس این خانه در خیابان علوی کاشان قرار دارد از پرسیدن آدرس از مردم کاشان نهراسید آنها به خوبی شما را به این خانه ها راهنمایی می کنند.

سخن آخر در مورد خانه طباطبایی ها کاشان

خانه طباطبایی های کاشان از مهمترین خانه های تاریخی کاشان است. این خانه با توجه به اینکه بعد از خانه بروجردی ها و عباسیان ساخته شده است جذاب تر و زیبا تر است چرا که معمار آن که سازنده دو خانه ذکر شده است به اوج مهارت و کارکشتگی رسیده است. این خانه بسیار در کاشان زبان زد است و دیدن آن واقعا توصیه می شود.

کاشان شهری است نزدیک به تهران اگر به دنبال سفر یکی دو روزه هستید رفتن به آن و دیدن کردن از خانه های طباطبایی و بروجردی آب و هوایتان را عوض خواهد کرد. اگر قبلا این خانه را دیده اید و یا نظری در خصوص مقاله ما  دارید همینجا برایمان نظر بگذارید مطمئن باشید علاوه بر اینکه زود به آن پاسخ می دهیم بسیاری نیز نظر شما را خواهند خواند.