عمارت بادگیر کاخ گلستان ، از نمونه‌های مهم و بسیار زیبا در معماری شهر تهران است. شهر تهران در دوره قاجاریه، پایتخت شد. به واسطه همین موضوع، آثار مستحکمی را از دوره قاجار، در شهر تهران موجود داریم و بیشتر بناهای تاریخی شهری متعلق به آن دوران است. مجموعه کاخ گلستان، اما متعلق به دوران پیش از قاجار است، این بنا حدود ۴۴۰ سال سابقه تاریخی و ۵٫۴ هکتار مساحت دارد. در دوران قاجاریه بیشترین استفاده از آن صورت گرفته است. عمارت بادگیر از شاخص‌های مجموعه کاخ گلستان است. برای آشنایی بیشتر با این عمارت با سفرزون همراه باشید.
خلاصه تاریخچه عمارت بادگیر کاخ گلستان و مجموعه کاخ
وجه تسمیه نام آن چهار بادگیر است که در چهارگوشه عمارت قد علم کرده‌اند. این عمارت، در نمای جلویی عریض است. وارد عمارت که بشوید از پلکان مرمرین رفت‌وآمد خواهید کرد و وارد تالار آینه‌کاری بسیار زیبا خواهید شد. از پنجره شیشه‌کاری شده، باغچه‌های بزرگ مجموعه کاخ گلستان، دیده می‌شود. امروزه کاربری عمارت بادگیر، جز قسمت طبقه بالایی آن که کارایی دیگری جز فضای خود ندارد، قسمت عکاسخانه در طبقه پایین آن است. عکاسخانه، هم در خود مجموعه‌ای از عکس‌های شخصیت‌های قاجاری و مردم و زمانه دوران استفاده کاخ را در خود جای داده است.
آن‌طور که از سندهای تاریخی پیداست، عمارت بادگیر کاخ گلستان به طور مجزا در تاریخی بین سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۴ هجری قمری به دست حاج میرزا جعفرخان تبریزی و عبدالله خان معمارباشی ساخته شد و مجموعه کاخ، یکی از بناهای شاهی در اختیار فتحعلی‌شاه قاجار بوده‌است، گویا عباس میرزا هم از آن استفاده می‌کرده است. فتحعلی‌شاه اما آن را به ظل‌السلطان علیشاه میرزا، فرزند خود، می‌بخشد و پس از آن بنا به سیف‌الدوله میرزا، پسر او، می‌رسد.. بعد از مدتی که بین دول انگلیس و ایران مشکلاتی بروز می‌کند، اختیار باغ و مجموعه را از دست سیف‌الدوله میرزا خارج کردند، چرا که او را نزدیک به دولت انگلستان می‌دانستند.
بخش‌های عمارت بادگیر
بخش اصلی عمارت؛ شاه‌نشین
همانطور که پیشتر ذکر شد، تالار آیینه‌کاری شده عمارت بادگیر کاخ گلستان ، از جذاب‌ترین بخش‌های کل مجموعه کاخ گلستان است. ظرافت منحصربه‌فرد در این قسمت از عمارت که به شاه‌نشین معروف است، از ویژگی‌های خاص آن است. پلان تالارعمارت بادگیر کاخ گلستان به صورت کلی صلیبی است. بنابر این دو هشتی در دو بخش کناری وجود دارد. ارسی‌های زیبای این تالار، در نوع خود بی‌نظیر است. نه ارسی با شیشه‌های رنگی، جلوه زیبایی به این بخش داده‌اند. ارسی با ویترای‌های کلیسایی تفوات عمده‌ای دارد. ارسی‌ها پنجره‌هایی هستند که رو به بالا باز می‌شوند و لزوماً رنگی نیستند.
منبت، معرق و گچ‌بری
مرمر، عنصر شاهانه به کار رفته در ساخت نمای درونی تالار است و منبت کاری و گچ‌بری بار هنری باقی قسمت‌های تالار را بر دوش خود قسمت می‌کنند. ستون‌هایی به سبک دوره زندیه نقاشی شده‌اند. زیبایی‌ها حتی به زیر پای شما هم کشیده می‌شود. زیر پایتان، کفپوش معرق هفت‌رنگ با طرح بته‌جقه خودش را کاملاً نشان می‌دهد.
در سفرزون بخوانید : جاهای دیدنی تهران که باید ببینید
اتاق‌های گوشواره ؛ زیبایی معماری ایرانی
گوشواره‌ها، اتاق‌های دو طرف شاه‌نشین هستند. این اتاق‌ها معمولاً از شاه‌نشین کوچکترند. دلیل وجود آن‌ها در این عمارت، حفظ ساختار کلی معماری به هم می‌ریخت. کانال‌هایی هستند که از بادگیرها به حوضخانه می‌رسند. از طرفی کانال‌های برج شمالی هم به صورت مستقیم و کانال‌های برج جنوبی قوسی و منحنی هستند، اتاق‌های گوشواره در صورتی که به این شکل وجود نداشتند، کانال‌های شمالی تا زیر پله‌های ورودی می‌رسیدند. اما در حالت کلی گوشواره، سازه‌ای است جهت تبدیل مربع به هشت‌ضلعی برای اجرای گنبد.
پیش آمادگی کنج داخل بنا که با کمک آن می‌توان مقاطع چهارضلعی را به ۸،۱۶،۳۲ و در نهایت به دایره تبدیل کرد. اما اتاق‌های گوشواره، در معماری ایرانی به طور کلی معمولاً در زمان‌هایی استفاده می‌شدند که تعداد مهمان‌های حاضر بیشتر از ظرفیت شاه‌نشین بوده و بدین‌ترتیب به وسیله گوشواره و اتصال آن به شاه‌نشین، محل پذیرایی مهمان‌ها گسترش پیدا می‌کرد. در عمارت عالی‌قاپو و بسیاری از بناهای دیگر، نوازندگان در اتاق گوشواره می‌نواختند.
حوضخانه ؛ خنکای ییلاق
کاربری زیرزمین عمارت بادگیر کاخ گلستان ، در حال حاضر عکاسخانه است. عکاسخانه در محل حوضخانه واقع شده که در فصل گرم، خنکی برای ساکنین به ارمغان می‌آورد. حوض مرمرین درون حوضخانه، وجه تسمیه نام آن است و چند قدم هجرت از طبقه بالا به پایین، جای سفر به ییلاق را برای ساکنین و شاهان می‌گرفت. چرا که خنکای حوضخانه، جایی بود برای اندکی ساییدن. علاوه بر این صدای آب در جوی و فواره حوض، حال و هوا را بیشتر دلنشین می‌کرد.
در سفرزون بخوانید : جاهای تفریحی تهران ، لذت ترشح آدرنالین در شهر پر هیجان
بادگیرهای منحصربه‌فرد عمارت بادگیر کاخ گلستان
بادگیرها برج‌هایی هستند که برای تهویه مطبوع خانه‌ها ساخته می‌شود. بادگیر را همچنین بالای آب‌انبارها و دهانه معدن‌ها برای تهویه بنا می‌کنند. بادگیر یکی از ابداعات مهم در معماری ایرانی و یکی از مشخصه‌های آن است. ساختار بادگیر به گونه‌ای است که به علت ایجاد جریان کم فشار در قسمت سر زیرزمین که معمولاً سرداب-و در اینجا حوضخانه-است، هوا به صورت همرفتی جریان می‌یابد. در عمارت بادگیر کاخ گلستان چهار بادگیر بلند وجود دارد که هر کدام با معرق تزئین شده‌اند و تنها بادگیرهای تزئین‌شده ایران به شمار می‌آیند.
تاجگذاری ناصرالدین شاه بر تخت طاووس در کاخ گلستان انجام شد، چرا که زمان برگزاری آن در تابستان بود و در صورتی که بادگیرهای عمارت نبودند، میهمانان در گرما هلاک می‌شدند.
امکانات درون مجموعه و دسترسی به کاخ گلستان
در این مجموعه، بازارچه صنایع‌دستی و چایخانه هم جزو امکانات رفاهی موجود است. اما تفریح، به اینجا خلاصه نمی‌شود. اگر به کاخ رفتید، حتماً، یک عکس به سبک قاجاری با خود به خانه آورید. عکاسی به سبک قاجار، با لباس‌های قاجاری، یک عکس خانوادگی ماندگار به عکس‌هایتان اضافه خواهد کرد.
دسترسی به کاخ، به علت وقوع در مرکز شهر، به‌راحتی امکان‌پذیر است. تقریباً چند قدم پایین‌تر از مترو پانزده خرداد، ورودی کاخ قرار دارد. اتوبوس‌هایی که از خیام عبور می‌کنند وسایل نقلیه مناسبی برای رسیدن به کاخ هستند. تاکسی‌هایی به مقصد چهارراه گلوبندک نیز، می‌توانند مسیر را برای رسیدن شما به مجموعه فرهنگی کاخ گلستان، سریع‌تر بپیمایند. می‌توانید از میدان انقلاب، خیابان جمهوری، فلکه دوم صادقیه، میدان رازی، میدان فاطمی و… تاکسی بگیرید. همه‌روزه به‌جز روزهای تعطیل به‌واسطه شهادت و روز ۱۴ خرداد مصادف با رحلت امام خمینی (ره)، امکان بازدید از کاخ از ساعت ۹ تا ۱۸ در شش ماه اول سال و ۹ تا ۱۷ در شش ماه دوم وجود دارد.
در سفرزون بخوانید : هتل های تهران ، استراحتی لذت بخش زیر آسمان پایتخت
هزینه‌های ورود به کاخ گلستان
مجموعه کاخ گلستان، برای اقشار بسیاری هم تخفیقات ویژه‌ای برای بازدید قائل شده است. بازنشستگان و کارکنان سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با ارائه کارت شناسایی و عموم مردم در روز ۲۸ اردیبهشت‌ماه (روز جهانی موزه) به‌صورت رایگان می‌توانند به بازدید از موزه بپردازند. بازنشستگان و دارندگان کارت منزلت، افراد بالای ۷۰ سال، افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی و بازدید گروهی دانش‌آموزان و دانشجویان شامل تخفیف ۵۰ درصدی و بلیت نیم‌بها می‌شوند. در مناسبت‌هایی همچون عید نوروز و تعطیلات آن و پنج‌شنبه‌ها و جمعه‌ها، بازدیدهای رایگان و نیم‌بها لغو می‌شود.
نکته قابل‌توجه در بازدید از مجموعه کاخ گلستان، نزدیکی این مجموعه به دیدنی‌های بسیاری در اطراف خود است. سفر درون‌شهری یا گردشگری شما به دیدن بک مکان تاریخی خلاصه نمی‌شود. در همان حوالی می‌توانید به دیدن خانه تاریخی مستوفی‌الممالک بروید. موزه عبرت هم در همان حوالی است. خانه جواهرات ملی هم نزدیک است. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم یکی از این مقاصد را چاشنی کاخ گلستان کنید. در بین دو بازدید، در بازار تهران به رستوران مسلم بروید و کباب بخورید و سپس، به مقصد دوم بپردازید.
- تعداد نظرات: 361
- تعداد نظرات: 148
- تعداد نظرات: 147
- تعداد نظرات: 146
- تعداد نظرات: 145
- تعداد نظرات: 144
- تعداد نظرات: 124
- تعداد نظرات: 123
- تعداد نظرات: 120
- تعداد نظرات: 115
