عمارت خسرو آباد ، کاخی قاجاری در سنندج

شهر سنندج مرکز استان کردستان است که در غرب ایران واقع شده و یکی از شهرهای زیبای ایران است که سالیان طولانیست که گردشگران زیادی را به سوی خود می‌کشاند. این شهر به دو دلیل همواره مورد توجه گردشگران بوده است. اول طبیعت زیبا و آب و هوای مطبوع به دلیل قرار گرفتن در دامنه‌ی کوه و دوم وجود آثار و بناهای تاریخی به دلیل قدمت بالایی که این شهر دارد. عمارت خسرو آباد یکی از بناهای قدیمی این شهر است که جلال و زیبایی آن نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. در این مطلب از سفرزون قصد داریم که به معرفی این عمارت با شکوه بپردازیم. برای آشنایی بیشتر با این مکان تاریخی می‌توانید در ادامه با ما همراه شوید.

پیشینه‌ی تاریخی عمارت خسرو آباد

عمارت به خانه‌های بسیار بزرگ اطلاق می‌شود که نشان‌دهنده‌ی نوعی زندگی اشرافی و اعیانی است و از زمان‌های بسیار دور در میان حاکمان و والیان ایرانی رایج بوده است.

عمارت خسرو آباد در سال ۱۲۲۳ هجری قمری، در زمان حکومت قاجار بنا شد. بانی این عمارت شخصی به نام امان الله خان اردلان والی، از حاکمان معروف کردستان در زمان قاجار بوده است. برخی از صاحب نظران معتقدند که قسمت شرقی بنا که به آن قصر گفته می‌شود، در دوران زندیه ساخته شده و گسترش و تکمیل مجموعه توسط امان الله خان اردلان صورت گرفته است.

در عمارت خسرو آباد کتیبه‌ای وجود دارد که نام امان الله خان اردلان والی کردستان، فتحعلی‌شاه قاجار پادشاه وقت و تاریخ ۱۲۲۳ هجری قمری بر روی آن دیده می‌شود.

در سفرزون بخوانید: جاهای دیدنی سنندج ؛ از خسروآباد تا حمام خان

این عمارت مدتی مقر حکومتی و نظامی شهر محسوب می‌شده، اما بیشتر مکانی برای برگزاری جشن‌ها، مراسم و تشریفات و همچنین اقامتگاه افراد حکومتی بوده است. به عنوان مثال، مراسم عروسی تنها دختر فتحعلی‌شاه قاجار یعنی حُسن جهان خانم با پسر امان الله خان اردلان در این عمارت برگزار گردید.

سرانجام تاریخچه‌ی عمارت

مجموعه‌ی باغ و عمارت در سال ۱۳۱۷ هجری قمری (۱۲۷۵ هجری شمسی) توسط نوه‌ی امان‌الله خان به شخصی به نام صادق خان اعزاز الملک واگذار گردید و حدوداً تا ۵۰ سال پیش همچنان بناهای جدیدی با سبک‌های معماری قاجاری و پهلوی به این مجموعه اضافه شد.

در سال‌های ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۹ ترمیم و بازسازی‌هایی روی مجموعه‌ی باغ و بناها انجام گرفت و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

عمارت خسرو آباد در کدام قسمت از سنندج واقع شده است؟

عمارت خسرو آباد در بلوار خسرو آباد (شبلی) شهر سنندج واقع شده است.

در سفرزون بخوانید: عمارت وکیل الملک ، میراث خانوادگی ماندگار

معماری و طراحی عمارت خسرو آباد

عمارت خسرو آباد مجموعه‌ای به مساحت ۶۰۰۰ متر مربع است. این مجموعه به شیوه‌ی معماری ایرانی ساخته شده که ساختمان اصلی در وسط باغی زیبا و بزرگ بنا می‌شود. در اطراف عمارت، چهار خیابان وجود داشته که در واقع فضای اطراف عمارت را به چهار باغ سرسبز و مملو از درخت تبدیل می‌کرد. چهار خندق نیز در این محوطه وجود داشته است.  امروزه تنها بخش‎‌های کوچکی از این چهار خیابان و درختان زیبای آن بر جای مانده است.

همانطور که گفتیم این مجموعه به صورت یک باغ و عمارت است. عمارت از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است. بخش اصلی عمارت خسرو آباد، یک قصر سلطنتی با ورودی ستون‌دار است که در غرب مجموعه قرار گرفته است. در ضلع شرقی نیز می‌توانید غلام گردش‌ها و یک ایوان ستون‌دار را مشاهده نمایید. از بخش‌های دیگر عمارت می‌توان به حمام، اتاق خدمه و دربانان که به قاپچیان شهرت داشتند، آشپزخانه و اصطبل اشاره کرد.

برای تزئین عمارت خسرو آباد از آجرکاری‌های شکیل، گچ‌بری‌های استادانه و اُرسی‌های زیبا استفاده شده است.

در ورودی چوبی عمارت که به سبک و سیاق دروازه‎‌های قلعه‌های حکومتی ساخته شده نیز بسیار زیبا و خیره کننده است. این در از چهار قطعه‌ی بزرگ درخت گردو ساخته شده است.

بخش‌های دیگر عمارت قاجاری

در گذشته طاق بزرگی بر روی در اصلی عمارت وجود داشته که خراب شده و در حال حاضر چیزی از آن باقی نمانده است.

حوض صلیبی شکل وسط حیاط نیز از دیگر زیبایی‌های این عمارت بوده که جلوه‌ی ویژه‌ای به آن بخشیده است.

در سفرزون بخوانید: سفر جاده ای در ایران : راهنمای سفر ایرانگردی

از دیگر بخش‌های جالب عمارت وجود یک حوض و فواره در طبقه‌ی سوم آن است. آب این حوض از قنات‌های موجود در کوه آبیدر تأمین می‌شود و تا ارتفاع دو متر آب را به سمت بالا و نزدیک به سقف پرتاب می‌کند.

با وجود اینکه سالیان زیادی از زندگی افراد ساکن در این عمارت می‌گذرد و این مجموعه سال‌هاست که در اختیار سازمان میراث فرهنگی و گردشگری قرار دارد، اما امروزه نیز حضور مسافران و گردشگران و بومیان که برای گردش و تفریح در ایام تعطیل به این مجموعه سر می‌زنند، عمارت خسرو آباد را به مکانی سرشار از روح و زندگی تبدیل کرده است.

تابه حال این عمارت تاریخی را از نزدیک دیده‌اید؟ چه چیزهای دیگری از این بنای زیبای قاجاری می‌دانید؟