قنات قصبه گناباد ، کهن‌ترین قنات جهان

ایران انقدر دیدنی‌های شگفت‌انگیز دارد که شاید حتی گردشگرهای حرفه‌ای که به هر گوشه و کناری سر می‌زنند هم از آنها اطلاعی نداشته باشند. دیدنی‌هایی که آشنایی با آنها ما را با تاریخ غنی و پرفراز‌ونشیب این کشور آشنا می‌کند، و کمک‌مان می‌کند تا سرزمین‌مان را قدری عمیق‌تر بشناسیم. در این مطلب می‌خواهیم یکی از این دست دیدنی‌های کشورمان را معرفی کنیم که کمتر کسی حتی از وجود آن باخبر است، و ای بسا اگر بدانید چنین جایی در ایران وجود دارد، بعید است که وسوسه نشوید و برای سفر به آن برنامه‌ای نچینید. قنات قصبه گناباد در میان این آثار تاریخی قرار دارد.

مطمئن باشید بعد از بازگشت از سفر فراموش‌نشدنی به قنات قصبه گناباد آن را به تمام دوستان‌ و آشنایان‌تان پیشنهاد خواهید کرد و حتی شاید خودتان هم دوباره راهی شوید. اگر می‌خواهید درباره‌ی این دیدنی خارق‌العاده بدانید، با ما در مجله‌ی سفرزون همراه باشید.

قنات قصبه گناباد ، آینه‌ی قدمت تاریخ سرزمین ایران

فلات ایران از گذشته‌های دور سرزمینی کم‌آب بوده است و بیشتر مساحت آن را کویرها و بیابان‌ها تشکیل ‌می‌دادند. ساکنان این سرزمین برای بهره‌برداری از منابع آب‌های محدود زیرزمینی قنات را ابداع کردند. قنات‌، سازه‌ای است که از طریق کندن دالان‌هایی در اعماق زمین که با استفاده از نیروی جاذبه آب را به سطح زمین می‌آورد، ایجاد می‌شود. این سازه به ایرانیان کمک کرده که قرن‌ها در این سرزمین خشک و کم‌آب زندگی کنند. منطقه‌ی گناباد هم منطقه‌ی کامل بیابانی بوده و زندگی در آن وجود نداشته و بعد از حفر این قنات بود که ساکنانی در آن پیدا شدند.

عمر قنات قصبه گناباد بیش از ۲۵۰۰ سال است، یعنی این قنات در زمان هخامنشیان ساخته شده و اهالی اعتقاد دارند ساختن قناتی با این وسعت و عمق در آن زمان به دست انسان ممکن نبوده و نیروهای فرابشری آن را ساخته‌اند. باوری که داستان‌ها و افسانه‌های زیادی را حول این محل شگفت‌انگیز ساخته و پرداخته کرده است که قرن‌هاست سینه به سینه نقل می‌شوند. یکی از افسانه‌های رایج این است که قنات با کمک یا به دست اجنه ساخته شده و گواه آن هم این است که نام شهر گناباد در اصل جن‌آباد و به مرور زمان به جناباد و بعد گناباد تبدیل شده است.

جوشش زندگی در قلب کویر

این سازه حیات‌بخش، یکی از شگفتی‌های تمدن کهن ایران‌زمین که هنوز نحوه‌ی ساخته شدنش در پرده‌ای از راز و رمز پنهان است، در بخش مرکزی شهر گناباد در استان خراسان رضوی قرار دارد. قصبه نام رشته اصلی قنات است و همان‌طور که گفتیم در زمان سلسله‌ی هخامنشیان ساخته شده است.

طول رشته‌ی اصلی ۱۳۱ هزار متر است و چهار رشته‌ی دیگر از آن منشعب می‌شوند که عبارتند از رشته‌ی فرعی اول و رشته‌ی فرعی دوم و دولاب نو و کهنه. عمق ۳۰۰ متری قنات قصبه گناباد هم با توجه به تکنولوژی و امکانات ساخت و سازی که از آن دوران سراغ داریم، عجیب و غریب و باورنکردنی است. قنات گناباد یکی از پرآب‌ترین قنات‌های ایران بوده است و دبی آب آن در تمام سال تقریبا به میران ثابتی است. ناصرخسرو قبادیانی هم در سفرنامه‌اش به این کاریز اشاره کرده و درباره‌ی آن نوشته است.

در سفرزون بیشتر بخوانید: جاهای دیدنی نیشابور ، سفری از جنس تاریخ و فرهنگ ایران زمین

قنات قصبه ، حماسه خاموش کویر

ما ایرانیان موجودیت سرزمین خود را مدیون شیوه‌ی مهندسی بسیار کارآمد و کهن هستیم و اگر نبودند مهندسانی که برای آوردن آب از دل زمین به کویر تشنه فکری کنند، شاید امروز سرزمینی به نام ایران وجود نمی‌داشت. این قنات چند سالی است که در زمره‌ی میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. درباره‌ی سازنده‌ی این قنات روایت‌های زیادی وجود دارد. براساس افسانه‌های قدیمی ساخت قنات قصبه گناباد را به بهمن، یکی از پادشاهان باستانی (اسطوره‌ای) ایران نسبت می‌دهند که به کیفر گناهی که مرتکب شده بود، قنات را ساخت.

عده‌ای دیگر، کیخسرو، دیگر پادشاه اساطیری ایران را سازنده‌ی این قنات می‌دانند و شاید به دلیل این باور کهن باشد که نام دیگر قنات، کاریز کیخسرو است. اما در واقع همان‌طور که بخش‌های قبل هم گفتیم، این قنات در دوره‌ی هخامنشیان ساخته شده و سفال‌های یافت شده در اطراف دهانه‌ی چاه اصلی، این مدعا را ثابت کرده‌اند. اما هر چه که باشد قنات گناباد، حماسه‌ی بی‌نظیر کویر است و درختان سرسبز و پربار نشانه‌ی آن؛ درختانی که باعث تعجب تمامی کسانی است که از این منطقه بیابانی دیدن می‌کنند. میراثی گران‌بها از گذشتگان که زندگی و سبزی  را به قلب کویر هدیه داده است. خراسان مهد تمدن کهن پارسی است و پر از جاهای دیدنی. شما کدام جای دیدنی خراسان و کدام شهر این منطقه را بیشتر دوست دارید؟

آدرس قنات قصبه گناباد روی نقشه گوگل