موزه قاجار تبریز ، خانه امیرنظام محبوب قاجاری

تبریز در سراسر تاریخ یکی از شهرهای مهم بوده است.  همیشه ردی از فرهنگ، سیاست و هنر این سرزمین و مردمش در برگ‌های تاریخ ایران وجود داشته و تا امروز نام این شهر در بین گردشگران خارجی در بین اولین‌ و زیباترین شهرهای ایران است. بناهای تاریخی به جا مانده در شهر تبریز بخشی از هویت شهر در زمان‌های مختلف تاریخی هستند. یکی از این عمارت‌های قدیمی، موزه قاجار تبریز است که معماری آن در بین ساختمان‌های قدیمی شهر سرآمد است. با سفرزون همراه باشید تا از تاریخ این ساختمان قاجاری بیشتر بدانید.

داستان تاریخی موزه قاجار تبریز

با ورود به محله‌ی ششگلان بخش زیادی از تاریخ پیش روی شما نقش می‌بندد. محله‌ای که در شمار خیابان‌های تاریخی و البته اعیان نشین شهر تبریز به حساب می‌آید و در گذشته خیابانی سنگ فرش شده با جلال و جبروت خاص خود بوده است. نادر میرزا درباره‌ی ششگلان می‌نویسد: کویی است کوچک؛ بیش‌تر مردم آن‌جا اعیان و بزرگان باشند و از برزن‌های باغ‌میشه‌ است. ششگلان را به دفتر «درب ری» نویسند.

بسیاری از موزه‌ها و خانه‌های تاریخی در این محله‌ی قدیمی قرار گرفته است. یکی از این عمارت‌های قدیمی خانه امیر نظام گروسی است که در زمان ولیعهدی عباس میرزا بنا شده و مرکز نشست فرماندار آذربایجان بود. این بنا امروزه موزه قاجار تبریز است.

امیر نظام گروسی که بود؟

اگرچه نام قاجاریان در نگاه اول خاطرات خوبی از کشورداری زنده نمی‌کند ، اما در میان رجال نالایق در زمان قاجاری مردانی هم بودند که به فکر اعتلای ایران و رنج‌های مردم بودند. امیر نظام گروسی یکی از این مردان محبوب تاریخ است. او در سال ۱۲۵۲ درجه‌ی سرهنگی را دریافت کرد و در سال ۱۳۰۳ در آذربایجان به دلیل حمایت از حسن رشدیه توسط ولیعهد مظفرالدین میرزا درجه‌ی امیر نظام را گرفت. یکی از دلایل محبوبیت امیرنظام این بود که در زمان قحطی توانست برنامه‌هایی برای زندگی مردم تبیین کند که تا حدودی موثر بود. فرماندار محبوب تبریزی نتوانست زمان زیادی در این شهر دوام بیاورد و به دلیل اختلافات با بزرگان سیاست تبریز از این شهر کوچ کرد. او سرانجام در سال ۱۳۱۷ در کرمان درگذشت.

خانه تاریخی امیر نظام گروسی

اگر در فصل پاییز پا به محله‌ی ششگلان بگذارید زیباترین پیاده‌روی زندگی خود را خواهید داشت. خش خش برگ‌ها در خنکای عصر پاییز شما را بیشتر از همیشه به وقت گذراندن در این خیابان وا می‌دارد. عمارت زیبای موزه قاجار تبریز که پشت مدرسه‌ی شیخ عطار و در نزدیکی مقبره الشعرای تبریز قرار گرفته، با تابلوی کوچکی روبه روی شما قرار می‌گیرد که نام امیر نظام گروسی، مرد نیک دوران ناصری، روی آن حک شده. عبور از درهای نرده‌ای شما را به دنیایی شگفت انگیز از تاریخ وارد می‌کند. حال و هوای عمارت با درختان و برگ‌های پاییزی و حوض میان آن قوه‌ی تخیل شما را به کار می‌اندازد و حیات قاجاری پر رفت و آمد را به خاطر شما می‌آورد.

عمارت موزه قاجار تبریز همان بنایی است که روزگاری تصمیمات مهم و تاریخی شهر در آن گرفته شده. افراد زیادی در آن بر صندلی حکومت نشسته‌اند و خشت به خشت آن شاهد خوشی و ناکامی مردم بوده است. این بنا در سال ۱۳۷۰ توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری و پروژه‌ی مرمت آن در شروع شد.

عمارت منحصر به فرد شهر اولین‌ها

ساختمان موزه قاجار تبریز، عمارتی با زیربنای ۱۵۰۰ متر و مساحت کلی ۳۰۰۰ مترمربع است. بنای کشیده‌ی عمارت با ۱۶ ستون و در دو طبقه روزگاری به دستور ولیعهد برای امیر نظام ساخته شد و با وجود آنکه بعد از امیرنظام گروسی تعداد زیادی از سردمداران در آن خانه داشتند اما همچنان به این نام باقی ماند.

حیاط بیرونی اولین بخشی است که در هنگام ورود به مجموعه با آن مواجه می‌شوید. حوض عضو اصلی این حیاط است و باغچه‌های اطراف آن نوید هر فصل را به بازدید کنندگان می‌دهند.بهار و پاییز بهترین منظره از باغ عمارت را خواهید دید.

اما علاوه بر این حیاط اصلی ، حیاط اندرونی هم وجود دارد. این حیاط در فضای پشتی ساختمان قرار گرفته و محل عبور و مرور اعضای خانه بوده است. انبارهای خانه نیز در این فضا قرار هستند و رفت و آمد خدمتکاران به انبار از این بخش صورت می‌گرفت. پنجره‌های ارسی، درهای چوبی دو لنگه و گچ بری سر ستون‌ها معماری بی نقص آن دوران در ایران را به نمایش می‌گذارند.

نمای ۳۶۰ درجه موزه قاجار تبریز روی نقشه گوگل

در سفرزون بخوانید: ۱۰ تا از جذاب‌ترین جاهای دیدنی تبریز که نباید از دست‌شان داد

فستیوال تالارهای عمارت ایرانی

یکی از ویژگی‌های موزه قاجار تبریز تالارهای فراوان موجود در آن است. این تالارها با نام‌های متفاوت و با کاربری‌های مختلف از گذشته تا امروز میزبان بازدیدکنندگان بوده است.

طبقه‌ی اول را بخش ورود به خانه می‌دانند. جایی که بیشتر برای پذیرایی از مهمان استفاده می‌شد و در حقیقت بخش عمومی‌تر خانه بود. تالارهای این طبقه شامل تالار سکّه ، تالار بافته ، تالار چینی ، تالار آبگینه ، تالار موسیقی، تالار خاتم و تالار فلزات است.

زیر زمین عمارت یکی از شگفت انگیزترین بخش‌های ساختمان است. حوض خانه‌ی وسیع با آجرکاری‌های منحصر به فرد در گذشته میزبان اهالی خانه بوده است. ۶ تالار در زیر زمین وجود دارد که شامل تالار سنگ ، تالار اسلحه ، تالار رجال و فرامین ، تالار معماری و شهرسازی است.

مهمان خانه امیرنظام شوید

عمارت زیبای قاجاری با همه‌ی افسون‌های تاریخی‌اش از دل حکومت قاجار جان سالم به در برد. اما بر اثر زلزله و فرسایش بخش زیادی از آن تخریب شد. مرمت‌های پی در پی روح تازه‌ای در خانه دمید و امروزه این عمارت با عنوان موزه قاجار تبریز میزبان گردشگران است. این موزه هر روز از ۸ صبح تا ۶ بعدازظهر میزبان شماست.

آدرس موزه قاجار روی نقشه گوگل