کلیسای وانک یکی از جاذبههای دیدنی و مطرح اصفهان است که تمام گردشگران را جذب خود میکند. قطعا شما نیز با دیدن تصاویر این کلیسای شگفتانگیز مشتاق میشوید حداقل یک بار این همه زیبایی را از نزدیک ببینید. کلیسای وانک در دوره شاه عباس دوم ساخته شده. اما شاید برای شما جای تعجب باشد که شاه عباس با آن همه تعصب، چطور اجازه ساخت این کلیسا را داده؟ این نشان دهنده فرهنگ و تمدن غنی ایرانیان در آن دوران است. ارامنه در آن دوران به ایران مهاجرت کردند و در منطقه جلفا سکنی گزیدند و شاه عباس نیز اسباب زندگی آنها را فراهم کرد. پس این کلیسا علاوه بر یک جاذبه تاریخی، یک جاذبه فرهنگی و باعث افتخار ایرانیان محسوب میشود. با سفرزون همراه شوید تا کلیسای وانک را بهتر بشناسید.
آشنایی با کلیسای وانک
کلیسای وانک را میتوان یکی از زیباترین کلیساهای تمام ایران دانست که در منطقه جلفا اصفهان واقع شده. زمانی که قدم در کلیسای وانک بگذارید، احساس میکنید که در ایران نیستید و وارد کلیساهای باستانی اروپایی شدهاید. ظاهر این کلیسا بسیار زیبا است و به محض ورود، مات و مبهوت عظمت آن خواهید شد. حیاط این کلیسا بسیار بزرگ است و ساختمانهای مختلفی در آن قرار دارد که یکی از آنها ساختمان اصلی کلیسا است. از زمانی که وارد محوطه اصلی کلیسای وانک شوید، لذت و هیجان شما آغاز میشود. همه ما ایرانیان، تجربه دیدن مساجد و معماریهای ایرانی – اسلامی زیادی را در طول عمر خود داشتهایم. اما دیدن یک بنای نیمه ایرانی و نیمه اروپایی که متعلق به یکی دیگر از ادیان آسمانی است، حس هیجان و کنجکاوی هر بازدیدکنندهای را تحریک میکند.
معماری کلیسای وانک
همانطور که اشاره کردیم، کلیسای وانک با تمام کلیساهای دیگری که در طول عمر خود دیدهاید تفاوت دارد. این کلیسا یک ارگ بسیار بزرگ محسوب میشود که در دل خود ساختمانهای زیادی را جای داده. مساحت کلی کلیسای وانک در حدود ۸ هزار و ۷۰۰ متر مربع است که تنها حدود چهار هزار متر مربع آن به ساختمانها اختصاص داده شده. پس باید انتظار فضای باز بسیاری را بین ساختمانهای مختلف داشته باشید. نحوه معماری کلیسای وانک خیره کننده است و قطعا هر بینندهای را مات و مبهوت خود میکند. با دیدن معماری این سازه احساس میکنید که یکی از ابنیه تاریخی ایرانی را مشاهده میکنید، اما با کمی دقت بیشتر، خواهید دید که المانهای اروپایی و مسیحی در ساختمان کلیسا به کرات دیده میشوند.
این نوع تلفیق در تاریخ معماری ایران واقعا کمنظیر است. همچنین به دلیل مرمت و بازسازی دقیق ارامنه ساکن اصفهان، تمام ساختمانهای این کلیسا به خوبی ظاهر خود را حفظ کردهاند و گویای تاریخی غنی هستند. ساختمانهای مختلفی مثل برج ناقوس، گنبدهای کلیسا، ساختمان نمازخانه، کتابخانه، موزه و چاپخانه در مجموعه کلیسای وانک به چشم میخورند. بازدید از این موزه یک ماجراجویی تمام عیار محسوب میشود و در هر لحظه شما را شگفتزده خواهد کرد. پس با ما همراه باشید تا این کلیسا را بهتر بشناسید.
تاریخچه کلیسای وانک
قدمت ساخت کلیسای جامع وانک یا همان آمنا پرکیچ، به دوران شاه عباس دوم باز میگردد. شاه عباس دوم در دوران حکومتش، زمانی که در حال بازگشت به ایران بود، ارامنه را در مسیر با خود همراه کرد. او تمام مزارع و منازل آنها را سوزاند تا دست لشگر عثمانی به آنها نرسد. شاه عباس در اصفهان به ارامنه پناه داد و این اقلیت مذهبی در منطقهای به نام جلفا مشغول زندگی شدند. پس از مدتی برای فراهم آوردن شرایط زندگی ارامنه، دستور ساخت چندین و چند کلیسای مختلف در این شهر داده شد. جالب است بدانید که در حدود ۲۴ کلیسای مختلف داخل منطقه جلفا ساخته شد که امروزه تنها شاهد حضور ۱۳ مورد آنها هستیم. کلیسای جامع وانک نیز اولین کلیسایی بود که به این منظور ساخته شد. این کلیسا به دلیل وسعت بینظیرش، تبدیل به کلیسای جامع جلفا شد و یک قطب بسیار مهم سیاسی مذهبی برای ارامنه به شمار میآمد. همچنین باید بدانید که این کلیسا هنوز هم برای ارامنه ساکن اصفهان، اهمیت بسیار زیادی دارد.
بخشهای مختلف موزه کلیسای وانک
همانطور که اشاره کردیم، این کلیسای زیبا، دارای بخشهای مختلفی است که شما میتوانید از تمام آنها بازدید کنید. پس با ما همراه شوید تا بخشهای مختلف کلیسای جامع وانک را بهتر بشناسید.
برج های ناقوس
زمانی که وارد محوطه کلیسای وانک میشوید، اولین چیزی که توجه شما را به خود جلب میکند، برج نسبتا بلندی است که در سمت راست شما قرار گرفته و یک ناقوس بزرگ در میان آن وجود دارد. این برج همزمان با ساخت کلیسا ایجاد نشد. جالب است بدانید که حدود ۳۸ سال پس از ساخت کلیسای وانک، اولین برج ناقوس آن ساخته شد. همچنین باید بدانید ناقوسهای کلیسا که طی سالیان مختلف تعویض شدهاند نیز توسط ارامنه نگه داشته شده و خوشبختانه امروزه قابل بازدید هستند.
در ضمن یک برج ناقوس کوچکتر نیز در جبهه غربی کلیسا قرار گرفته. علاوه بر آن، برجی بزرگ و سه طبقه در بالای سردر ورودی کلیسا قرار دارد که ساعت ۳۰۰ کیلوگرمی بزرگی را در خود جای داده است. این ساعت توسط چهار محور احاطه شده و صدای زنگ آن را از صدها متر دورتر نیز میتوان شنید.
گنبدهای کلیسای وانک
کلیسای وانک دارای دو گنبد کوچک و بزرگ است. این دقیقا همان جایی است که تلفیق معماری ایرانی و اروپایی را نشان میدهد. تقریبا در هیچ یک از کلیساهای خارجی، خبری از گنبدهایی به این شکل نیست. گنبد بزرگی که بر محراب اصلی قرار گرفته، کاملا نماد معماری ایرانی – اسلامی و برگرفته از گنبد مساجد است. از آجر پخته شده به عنوان پوشش بیرونی گنبد استفاده کردهاند و بخش داخلی آن نیز مزین به تزئینات و نقاشیهای بسیار زیبایی است.
ساختمان نمازخانه
ساختمان نمازخانه یا همان محراب اصلی را میتوان زیباترین بخش کلیسای وانک دانست. این دقیقا همان جاییست که اکثر افراد کلیسای وانک را به آن میشناسند. در نمازخانه کلیسای وانک واقعا نمیدانید که باید به کجا نگاه کنید. هر گوشه از این بخش، دارای زیباییهای منحصربهفردی است که چشم قابلیت درک تمام آن را ندارد. نمازخانه به دو بخش اصلی تقیسم شده. بخش اول آن محل سخنرانی رهبران کلیسا محسوب میشود که با یک طناب از بخش دیگر جدا شده و مسئولین کلیسا برای پاسخگویی به شما در آن قسمت حضور دارند. متاسفانه امکان عبور از طناب و لمس بخش مخصوص رهبران مسیحیت وجود ندارد.
اما شما میتوانید از تمام نقاشیهای زیبایی که بر دیوار و گنبد نمازخانه کشیده شده دیدن کنید و لذت ببرید. این نقاشیها بسیار هنرمندانه طراحی شدهاند و پس از گذشت سالیان دراز، هنوز هم زیبایی خود را حفظ کردهاند. نکته جالب توجه در مورد این نقاشیها آن است که همگی بیان کننده قصه خلقت انسان و سایر داستانهای مذهبی و اساطیری هستند. اگر کمی دقت کنید، خواهید دید که تابلوهای راهنمایی در گوشههای سالن قرار گرفتهاند که داستان هر نقاشی را بیان میکنند. بهتر است همه این تابلوهای راهنما را بخوانید و با تصاویر مقایسه کنید تا از دقت نقاشی و هنر آن زمان آگاه شوید.
نقاشیهای کلیسای وانک
نقاشیهای داخل محراب اصلی کلیسا را میتوان یکی از بارزترین مشخصههای وانک دانست. این نقاشیها در سال ۱۶۶۹ با رنگ روغن کشیده شده و خوشبختانه هنوز کوچکترین آسیبی ندیدهاند. با دیدن این نقاشیها بلافاصله احساس میکنید که در کلیساهای بزرگ اروپایی قدم گذاشتهاید. این نقاشیها واقعا جزء برترین آثار تاریخی و هنری جهان محسوب میشوند. همانطور که اشاره کردیم، هر یک از آنها، گویای یک داستان تاریخی – مذهبی هستند. اکثر این داستانها از انجیل گرفته شدهاند و بهشت، برزخ و دوزخ را به تصویر میکشند. فرشتههای زیبایی که در اکثر تصاویر وجود دارند، حاکی از فرشتگان نگهبان هستند. اگر کمی دقت کنید، داستان عروج حضرت عیسی را نیز مشاهده خواهید کرد. پس بهتر است حتما راهنمای نقاشیها را بخوانید تا متوجه داستانهای زیبای آن شوید.
بنای یادبود شهدای نژادکشی ارامنه
متاسفانه در دوران جنگ جهانی اول، دولت عثمانی، دست به یک نسل کشی بزرگ زد. در این دوران، هزاران هزار نفر از ارامنه زندانی، کشته و شکنجه شدند. این نسل کشی را برخی از مورخان به عنوان هولوکاست ارامنه میشناسند. خوشبختانه پس از این نسل کشی بزرگ و متفرق شدن ارامنه در بخشهای مختلف دنیا، این ملت توانستند وحدت خود را دوباره به دست بیاورند. به همین منظور، بنای یادبودی در ضلع شمال غربی کلیسای وانک ساخته شده تا این نسل کشی به تمام مردم جهان یادآوری شود. معماری این بنای یادبود بسیار جالب است. این بنا شبیه به یک برج با چهار ستون است که از زمین آغاز شده و در قسمت بالایی به وحدت میرسد. کتیبههای پایین ستونها نشان از فرهنگ و قدمت تاریخی مردم ارامنه دارد. سپس نسل کشی آغاز شده و مردم را متفرق میکند و در نهایت به وحدت و یکپارچگی میرسد.
موزه کلیسای وانک
در گوشهای از محوطه بزرگ کلیسای وانک، ساختمانی میبینید که در کنار سردر آن دو تندیس سنگی قرار گرفته است. موزه کلیسای وانک در همین ساختمان بزرگ و آجری است. تماشای این موزه را به همه بازدیدکنندگان این مکان توصیه میکنیم. در این موزه، انواع مختلف انجیل را میبینید که قدمت آنها به صدها سال پیش بازمیگردد. همچنین در بین اشیای این موزه انواع وسایل مذهبی و آیینی مسیحیت به چشم میخورند که همه آنها پیشینهای طولانی دارند. به این ترتیب میتوانید کاملا با فرهنگ و آیین مسیحیت آشنا شوید. گوشهای از سالن به شرح نسل کشی ارامنه اختصاص داده شده و یکی از دردناکترین قسمتهای موزه محسوب میشود. در طبقه بالا نقاشیهای بسیار نفیسی قرار گرفته است که همگی قدمتی بیش از ۱۰۰ سال دارند. پس حتما از هر دو طبقه این موزه دیدن فرمایید.
چاپخانه
در قرن شانزدهم و طی سالهای ۱۶۳۰ تا ۱۶۳۸، صنعت چاپ به دنیا عرضه شد. در آن دوران بسیاری از سران مذهبی کشورهای مختلف تلاش کردند تا با استفاده از این صنعت، انجیل را چاپ کرده و آن را به دست عموم مردم برسانند. خاچاطور کساراتسی، خلیفه اعظم ارامنه جلفای اصفهان، کسی بود که در سال ۱۶۳۰ با صنعت چاپ اروپایی آشنا شد. او تلاشهای بسیاری کرد تا بتواند این هنر و صنعت را به اصفهان و جلفا وارد کند. پس از ورود به محوطه اصلی کلیسای وانک و گذشتن از برج ناقوس اصلی، میتوانید وارد ساختمانی شوید که در آن انواع ابزارهای چاپ ابتدایی به نمایش گذاشته شدهاند. البته متاسفانه ساختمان اصلی چاپخانه کلیسای وانک تخریب شده و دیگر نشانی از آن باقی نمانده است. اما شما میتوانید در این بخش از موزه وانک، دستگاههای چاپ اولیه را مشاهده کنید. جالب است بدانید که زبور داوود اولین کتابی بود که با دستگاههای چاپ در این کلیسا به چاپ رسید.
مقبره خاچاطور کساراتسی در حیاط کلیسای وانک
در محوطه اصلی کلیسای وانک، مقبره افراد مختلفی به چشم میخورد. یکی از شاخصترین مقبرههایی که داخل حیاط کلیسا قرار گرفته است، به خاچاطور کساراتسی تعلق دارد. وی در قرن شانزدهم، خلیفه اعظم ارامنه جلفای اصفهان محسوب میشد و همان کسی بود که برای اولین بار دستگاه چاپ را به کلیسای وانک آورد. این فرد برای ارامنه جلفا بسیار محترم است و به همین خاطر مقبره او را در حیاط کلیسای جامع وانک قرار دادهاند.
کتابخانه وانک
مهمترین میراث هر قوم و فرهنگی را میتوان مجموعه کتابهای آنها دانست. ارامنه در دوران نسل کشی و فرارهای مکرر، با وجود اینکه زندگی خود را رها کردند، اما کتابهای خود را به قیمت جانشان نگه داشتند. حال این میراث گرانبها که به قیمت خون ارامنه حفظ شده، در کتابخانهای داخل کلیسای جامع وانک نگه داری میشود. در قرن هجدهم، خلیفه اعظم ارامنه یعنی هُوْهاننِس سورِنیان، دستور ساخت این کتابخانه را صادر کرد. از همان سال تا به امروز، کتابخانهای در ضلع شمالی کلیسای جامع وانک و در جوار موزه وجود دارد که در دل خود بیش از ۳۰ هزار جلد کتاب نفیس را جای داده است. برخی از این کتب دارای قدمت ۴۰۰ ساله هستند و به زبانهای ارامنه، انگلیسی یا فارسی نوشته شدهاند. کتابخانه وانک یکی از مهمترین مراجع دینی برای ارامنه ایران محسوب میشود و به تمامی ارامنه خدمات رایگان ارائه میدهد. اما اگر شما قصد استفاده از این کتابخانه را داشته باشید، باید از مراجع ذیصلاح، معرفینامههای مهر شده تهیه نمایید.
جاذبه های اطراف کلیسای وانک
کلیسای وانک در بین جاذبههای دیدنی اصفهان به نوعی مرکزیت دارد و شما میتوانید به راحتی در کنار کلیسا از جاذبههای مختلف دیگر نیز دیدن فرمایید. سی و سه پل ، پل خواجو و موزه موسیقی اصفهان به ترتیب در فواصل سه کیلومتری، چهار کیلومتری و ۳۰۰ متری کلیسای جامع وانک قرار دارند. همچنین میتوانید بعد از بازدید از کلیسای وانک، به آکواریوم اصفهان بروید که یکی از زیباترین آکواریومهای تمام ایران محسوب میشود. این آکواریوم در هفت کیلومتری کلیسا قرار دارد. البته برای دسترسی به آن باید حتما از وسایل نقلیه استفاده کنید. اما برای دسترسی به سی و سه پل، پل خواجو یا موزه موسیقی اصفهان، نیازی به استفاده از وسایل نقلیه نخواهید داشت.
بهترین زمان سفر به اصفهان و بازدید از کلیسای وانک
اصفهان یک شهر در حاشیه کویر است. به همین خاطر تابستانهای بسیار گرمی را تجربه میکند. این گرما شاید برای ساکنین اصفهان خیلی آزار دهنده نباشد، اما گردشگران ممکن است دچار گرما زدگی شوند. پیش از سفر به اصفهان این نکته را در نظر داشته باشید که باید پیاده رویهای طولانی را به جان بخرید. سیاست شهرداری اصفهان به این ترتیب است که وسایل نقلیه شخصی در نزدیکی آثار باستانی نباشند. به همین خاطر، باید وسیله نقلیه خود را در فواصل بسیار دور قرار دهید و با پای پیاده از آثار مختلف دیدن فرمایید. این مساله در مورد خیابان چهار باغ بسیار مشهود است که به صورت کلی اجازه تردد وسایل نقلیه در آن داده نمیشود. پس بهتر است فصلهای خیلی گرم مثل تابستان و خیلی سرد مثل زمستان را برای سفر به اصفهان انتخاب نکنید.
حتی در مورد کلیسای وانک، شما باید مسافتهای طولانی را در محوطه آن پیاده روی کنید. پس به همین خاطر بهتر است فصل بهار و پاییز را برای سفر به اصفهان انتخاب کنید. البته در فصل بهار و مخصوصا ایام نوروز، هزینه سفر به اصفهان میتواند بسیار گران باشد. اما در فصل پاییز آب و هوای اصفهان بسیار عالی بوده و میتوانید سفری نسبتا ارزان را تجربه کنید.
اطلاعات بازدید از کلیسای وانک
ساعت بازدید: شش ماه اول سال همه روزه از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱۸:۳۰ عصر / شش ماه دوم سال همه روزه از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱۷:۳۰ عصر
هزینه بازدید: ۱۰ هزار تومان به ازای بازدید کننده ایرانی و ۵۰ هزار تومان به ازای بازدید کننده غیر ایرانی
آدرس کلیسای وانک: اصفهان، محله جلفا، چهارراه حکیم نظامی، خیابان نظر شرقی، کوچه کلیسای وانک
شماره تماس: ۰۳۱۳۶۲۴۳۴۷۱
مسیر دسترسی به کلیسای وانک
وسیله نقلیه شخصی: این کلیسا در جنوب رودخانه زاینده رود قرار دارد. پس اگر از پل حکیم نظامی (پل فلزی) به سمت جنوب حرکت کنید، در مسیر خود به محله جلفا خواهید رسید. در اینجا باید وارد خیابان نظر شرقی شوید. البته به یاد داشته باشید که امکان پارک کردن وسیله نقلیه خود را در نزدیکی کلیسای وانک نخواهید داشت. پس باید تابلوهای پارکینگ را دنبال کنید و خودروی خود را در پارکینگ مناسبی پارک کنید. هزینه این پارکینگ زیاد نیست و معمولا پنج هزار تومان است. البته از پارکینگ تا ورودی کلیسا حدود ۸۰۰ متر راه است.
اتوبوس: شما میتوانید از اتوبوسهای خط شهدا – بیمارستان غرصی یا ترمینال زاینده رود – سه راه ملک شهر استفاده کنید. این اتوبوسها دقیقا در خیابان حکیم نظامی ایستگاه دارند. بهتر است از راننده اتوبوس بخواهید تا شما را در نزدیکترین ایستگاه نسبت به کلیسای وانک پیاده کند.
نکات مهم برای بازدید از کلیسای وانک اصفهان
- توجه داشته باشید که در ایام مذهبی و تعطیلات میلادی، این کلیسا تعطیل است.
- توجه داشته باشید که تمام کارکنان کلیسای وانک، جزء ارامنه هستند، پس حتما به آیین آنها احترام بگذارید.
- بهتر است گوشه به گوشه کلیسا را با دقت تمام بگردید.
- بهتر است در ساعات ابتدایی صبح به این موزه مراجعه کنید تا ازدحام جمعیت شما را آزار ندهد.
- حتما در ابتدا به سالن محراب اصلی بروید تا قبل از شلوغی بتوانید از دیدن نقاشیها با آرامش تمام لذت ببرید.
- به یاد داشته باشید که در نزدیکی کلیسای وانک امکان پارک وسایل نقلیه وجود ندارد. پس باید از پارکینگ استفاده کنید.
آدرس کلیسای وانک روی نقشه گوگل
خب سفرزونی عزیز، نظر شما در مورد کلیسای وانک چیست؟ به نظر شما زیباترین کلیسای ایران کدام است؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید. فراموش نکنید که نظرات شما عزیزان همراه تنها قوت قلب سفرزون است. پس ما را با نظرات خود دلگرم کنید!
برای آشنایی بیشتر با دیدنی های اصفهان کلیک کنید.
علیرضا مشرقی
مطالب مرتبط
پربحث ترین مطالب
- تعداد نظرات: 372
- تعداد نظرات: 169
- تعداد نظرات: 161
- تعداد نظرات: 158
- تعداد نظرات: 150
- تعداد نظرات: 146
- تعداد نظرات: 131
- تعداد نظرات: 128
- تعداد نظرات: 121
- تعداد نظرات: 115