کاخ‌ها همیشه جزو رازآلودترین و جذاب‌ترین مکان‌های دیدنی شهرهاست. ساختمان‌های عظیم با اتاق‌های فراوان و راهروهای تودرتو که هزاران قصه را در دلشان جای داده‌اند. شاید اسامی بسیاری از کاخ‌ها بارها به گوشمان خورده باشد، اما هیچگاه در میان شکوه و زیبایی‌اش غرق نشده‌ باشیم. کاخ‌ها هم آدم را به اوج شکوه و زیبایی می‌برند و هم فانی بودن زندگی پر زرق و برق را یادآوری می‌کنند. اینجا در سفرزون فرصت خوبیست برای شناخت بنای تاریخی کاخ نیاوران تا با اطلاعاتی کاملتر به بازدید از آن برویم. با ما همراه باشید:

saadatrent

کاخ نیاوران در منطقه شمیرانات و شمال شهر تهران، یکی از همین کاخ‌های دیدنی است که روزگاری محل برو و بیا و زندگی صدها آدم با داستان‌های متفاوت بوده‌است. از شاهان و شاهزادگان گرفته تا سفیران و خدم و حشم و خدمتگزاران.

این کاخ، یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین بناهای تاریخی شهر تهران است که به سبب وسعت و قدمت تاریخی اهمیت فراوانی دارد و در گوشه شمال شرقی باغ نیاوران قرار گرفته. وسعت مجموعه نیاوران که شامل کاخ‌ها و باغ تاریخی نیاوران است، وسعتی در حدود یازده هکتار دارد.

نیاوران یا نی‌آوران؟

کاخ نیاوران
کاخ نیاوران

باغ نیاوران، باغ ییلاقی فتحعلی شاه قاجار بوده‌است که به جای نی‎زاری در کنار روستای “گرده به” در منطقه نیاوران مروزی ساخته‌شد. به سبب همین هم‌مکانی، این باغ را “نی‌آوران” نامیدند که بعدها به نام “نیاوران” معروف شد.

در این باغ، محمدشاه قاجار کاخ کوچکی را بنا کرد. پس از او در دوره ناصرالدین‌شاه، به فرمان او کاخ “صاحبقرانیه” بنا شد. در آن زمان هر  ۳۰ سال یک قرن نامیده می‌شد. به سبب اینکه کاخ صاحبقرانیه در سی‌و یکمین سال سلطنت ناصرالدین شاه تاسیس شد، شاه قاجار خود را “صاحب قرن” نامید و کاخ او نیز به صاحبقرانیه شهرت یافت.

آخرین بنایی که در دوره قاجار در این باغ ساخته شد، “کوشک احمدشاهی” بود. این بنای زیبا که بعدها محمدرضا شاه از آن به عنوان دفتر کار استفاد کرد، به فرمان رضاشاه بازسازی شد. اما داستان کاخ نیاوران به قاجارها محدود نمی‌شود و در دوره پهلوی رونق دیگری می‌یابد. در دوران محمدرضا پهلوی، کاخ کوچکی که فتحعلی‌شاه در باغ نیاوران ساخته‌بود تخریب و کاخ جدیدی به جای آن احداث شد. عملیات احداث کاخ جدید در سال ۱۳۳۷ آغاز شد و پس از ۹ سال، در سال ۱۳۴۶ به پایان رسید.

کاخ نیاوران

کاخ پهلوی

کاخ نیاوران

کاخی که محمدرضا شاه در باغ نیاوران برپا کرد، از نظر وسعت و معماری بسیار چشمگیر است. این بنا با وسعتی در حدود ۹ هزار مترمکعب ساخته شده‌است که شامل دو طبقه و یک نیم‌طبقه است. طراحی کاخ نیاوران را مهندس محسن فروغی برعهده داشت.

این بنا در ابتدا برای رفت‌و‌آمد و پذیرایی میهمانان خارجی ساخته‌شد اما پس از اتمام آن به محلی برای سکونت خانواده پهلوی اختصاص یافت. در نمای داخلی این کاخ از آینه‌کاری، گچ‌بری و کاشی‌کاری‌های زیبا استفاده شده‌است.

نمای بیرونی کاخ نیاوران

کاخ نیاوران
عکس از ایرنا

کاخ نیاوران در میان محیط باغ و در ضلع شمال شرقی باغ نیاوران قرار گرفته‌است. در قسمت جلوی کاخ حوضی گرد و بزرگ قرار دارد که دور تا دور آن را با گلدان‌های شمعدانی زینت داده‌اند. بنای کاخ، ساختمانی سفیدرنگ است که در دو طبقه نما داردو قسمت پایینی بنا با نمایی آجری پوشیده شده و سر تا سر بالکن پنجره‌های قدی و درهای بزرگ قهوه‌ای قرار دارد. آنچه که بیش از همه زیبایی این بنا را نان می‌دهد، کاشی‌کاری‌های زیبا و چشم‌نواز به کار رفته در ساختمان بنا است.

نمای داخلی کاخ نیاوران

همانطور که گفته‌شد کاخ نیاوران از دو طبقه و یک نیم‌طبقه ساخته ‌شده است. در طبقه همکف کاخ، سرسرای بزرگی قرار دارد که اطراف آن با اتاق‌های مختلفی پر شده‌است. اولین چیزی که نظر بیننده را در این قسمت از کاخ جلب می‌کند، سقف بلند و گچ‌بری‌های بسیار ظریف بر روی دیوارهای سرسرا است. زمین سرسرا با سنگ‌های تیره‌رنگ و براقی پوشیده شده که در ترکیب با رنگ سفید محیط و پنجره بزرگ چوبی در ورودی سرسرا، زیبایی چشم‌نوازی را به وجود آورده‌است.

دو طرف سالن طبقه اول با اشیای قیمتتی و قدیمی تزیین شده‌است که شامل فرش‌های زینتی و نفیس ایرانی، چند دست مبلمان، مسجمه‌ها و گلدان‌های قیمتی است. در این طبقه از کاخ اتاق‌هایی قرار دارد که از آن جمله می‌توان به سینمای اختصاصی، اتاق غذاخوری، سالن پذیرایی، اتاق انتظار و راهروهای فرعی و همچنین تالار آبی اشاره کرد.

دیگر جزئیات بنا

سالن اختصاصی سینما، یکی از جذاب‌ترین مکان‌های کاخ است. سالنی بزرگ با یک صفحه نمایش وسیع است که با پرده‌های کرم‌رنگ پوشیده شده و در طول سالن مبلمان سبز رنگ مخملی برای تماشای فیلم قرار دارد. همچنین زمین سالن برای چلوگیری از ایجاد سروصدا با موکت‌هایی به رنگ مبلمان فرش شده‌است. در اتاق غذاخوری کاخ نیاوران، میزی بزرگ و چوبی در طول اتاق قرار گرفته و دور تا دور آن را صندلی‌هایی با رویه قرمز پر کرده‌است.  بر روی میز نیز سرویس‌های غذاخوری چینی از کارخانه‌های سور فرانسه و روزنتال آلمان به چشم می‌خورد.

کاخ نیاوران

در نیم طبقه این بنا، اتاق کار، اتاق کنفرانس و دفتر منشی فرح دیبا و اتاق خواب لیلا و اتاق ندیمه او قرار دارد. همچنین در طبقه سوم اتاق خواب و استراحتگاه نیمروزی محمدرضا پهلوی، اتاق آرایش و لباس فرح دیبا و همچنین اتاق‌های فرزندان شاه و ندیمه‌هایشان واقع شده. در هر کدام از این اتاق‌ها اشیای قیمتی، مبلمان و وسایل قدیمی، مجسمه‌های چینی، تابلوهای نقاشی ایرای و خارجی و همچنین جواهرات زیبای فرح دیبا، قرار دارد. این کاخ از حیث دارا بودن وسایل ارزشمند و قیمتی درخور توجه است و اطلاعات سودمندی را درباره فرهنگ‌های مختلف و وسایل اهدایی از دیگر کشورها در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.

دانستنی‌هایی برای بازدید از کاخ نیاوران

کاخ نیاوران به سبب قرار گرفتن در منطقه شمیرانات و شمال شهر تهران، آب‌و‌هوای مطبوعی دارد. فضای وسیع باغ در اطراف کاخ نیاوران، موقعیت مناسبی را برای پیاده‌روی و گشت‌گذار فراهم می‌کند که علاقه‌مندان در کنار بازدید از بنای کاخ می‌توانند از آن لذت ببرند. همچین این بنا و باغ اطراف آن مکان مناسبی برای عکاسی است و به جهت زیبایی و چشم‌نواز بودن منظره باغ، هر روزه عکاسان زیادی را برای تهیه عکس‌های زیبا به سمت کاخ نیاوران می‌کشاند.

کاخ نیاوران

همانطور که گفته‌شد به دلیل قرار گرفتن کاخ نیاوران در منطقه خوش‌ آب‌وهوای شمیرانات و شمال تهران، در همه فصول برای پرسه زدن و دیدار از این کاخ موزه مناسب است. می‌توانید در فصل بهار به این کاخ موزه بیایید و ریه‌هایتان را از بوی شکوفه‌های تازه باز شده پر کنید و یا در تابستان به آنجا بروید در سایه خنک درخت‌ها بنشینید و از منظره باغ لذت ببرید. فصل پاییز و زمستان جان می‌دهد برای عکاسی میان برگ‌های زرد روی زمین یا و برف سفیدی که همه جا را پوشانده‌است.

نمای بیرونی کاخ نیاوران
نمای بیرونی کاخ نیاوران

همه روزه می‌توانید از ساعت ۹ صبح الی ۱۷ از این مجموعه بازدید کنید.

مسیریابی

بهترین راه برای رسیدن به کاخ موزه نیاوران، در شلوغی‌ و ترافیک خیابان‌های تهران، استفاده از مترو است. می‌توانید در خط یک مترو به سمت تجریش، سوار قطار شوید و در ایستگاه آخر (تجریش) پیاده شوید. پس از خروج از مترو و لذت بردن از بازار تجریش و زیارت امامزاده صالح، با تاکسی‌های نیاوران به کاخ نیاوران برسید.

آدرس کاخ نیاوران روی نقشه گوگل

راه آسان و بدون ترافیک دیگر، برای رسیدن به کاخ نیاوران، استفاده از بی‌آرتی‌های خط راه‌آهن_تجریش است که پس از پیاده شدن از آن، می‌توانید بعد از ۵ دقیقه پیاده‌روی خودتان را به میدان قدس برسانید و از آنجا با تاکسی‌های نیاوران به مقصد برسید.

کاخ‌ها برای شما یادآور چه چیزهایی هستند؟ آیا تا به حال به این حجم از شکوه و زیبایی و در عین‌حال ناپایداری دوران فکر کرده‌اید؟ اگر تجربه سودمندی در بازدید از کاخ نیاوران و دیگر کاخ‌ها دارید با سفرزون به اشتراک بگذارید و خاطرات به یاد ماندنی‌تان را برای ما تعریف کنید.