وقت آن است که به آبادان سفر کنیم و از هوای متعدل جنوب در این ایام لذت ببریم. پیش از سفر به آبادان باید جاذبه‌های آن‌را بشناسیم. نام این شهر با نفت و جنگ پیوندی ابدی دارد و از همین مسیر تاریخی آثاری ارزشمند در این خاک به‌جا مانده است. یکی از این یادگاری‌های تاریخ، مسجد رنگونی ها است. مسجدی که باظرافت و هنرمندی بنا شد و جلوه‌گاهی از عبادت و هنر شد و سال‌های سال زیبایی خود را حفظ کرد. این اثر هدیه‌ای است از روزگاری که بر این خاک گذشته و روایت‌های بسیاری زیر لب دارد. برای آشنایی بیشتر با این اثر تاریخی همراه سفرزون باشید.

saadatrent

مسجد رنگونی ها ؛ مسافری از برمه

سرآغاز داستان بنای مسجد رنگونی ها از نفت بود. در عصر قاجار هنگامی‌که شرکت انگلیسی تصمیم گرفت تا از دانش کارمندان و کارگران برمه‌ای استفاده کند، رنگونی ها در سال ۱۲۹۱ عازم سفر به ایران شدند و در آبادان مستقر شدند. مردم شهر رنگون برمه سنی مذهب بودند و پس از مدتی که از سکونت آن‌ها می‌گذشت درخواست بنای مسجدی مخصوص خود را دادند. پس از بررسی‌های انجام شده توسط شرکت نفت زمینی گسترده در اختیار آن‌ها قرار گرفت تا اثری خلق شود که برای همیشه زیبایی و ظرافتش در آبادان دلربایی کند.

 مسجد رنگونی ها ؛ آمیخته از اسلام، هنر و نفت

ساخت مسجد رنگونی ها در  ۱۲۹۱ با هزینه‌ی خود کارکنان و کارگران رنگونی و کمک‌هایی که از پاکستان انجام شده بود آغاز شد و تکمیل آن تا ۱۲۹۹ طول کشید و در نهایت در سال ۱۳۰۰ درهای مسجد به‌روی مردم باز شد تا چشم‌ها به یکی از زیباترین مساجدی که در ایران ساخته شده بود خیره بماند. در طی این سال‌ها همچنان بر جمعیت پاکستانی‌ها و هندی‌های ساکن آبادان افزوده می‌شد و این پیوند فرهنگی روز‌‎به روز پررنگ‌تر به‌نظر می‌رسید.

این اثر هنری محلی برای وحدت شیعه و سنی بود و هر دو گروه زیر سایه‌ی یک سقف به عبادت و یادگیری امور دینی می‌پرداختند. این ویژگی مسجد رنگونی ها را می‌توان یکی از پر اهمیت‌ترین خاصیت‌های آن دانست. مردمانی از اهل سنت آبادان، ایرانیان بلوچ، مسلمانان افغان، هندی، نپالی، پاکستانی، بنگلادشی، کشمیری و بنگالی شانه‌به‌شانه‌ی یکدیگر می‌‌ایستادند و بندگی می‌آموختند.


برای دریافت راهنمای سفر به آبادان کلیک کنید.


 

تاریخ و آنچه بر مسجد گذشت

با گذشت زمان و روی کار آمدن حکومت پهلوی مسجد رنگونی ها همچنان زیبا و استوار برجا مانده بود و قابل استفاده‌ی مردم بود اما پس از جنگ و درگیرهای جنوب ایران آسیب‌های بسیاری بر این مسجد وارد شد و ویرانی‌های جنگ به‌طور کلی چهره‌ی این شهر را آشفته کرد. پس از آغاز بازسازی‌ها مسجد رنگونی ها با وجود اینکه بخش اعظمی از زمین‌های وسیع خود را از دست داده بود و بخش مسکونی مسجد که محل زندگی کارکنان مسجد بود تقریبا از دست رفته بود.

اما با تلاش آقای راجا و اداره اوقاف در زمان ریاست جمهوری آقای رفسنجانی مرمت این اثر آغاز شد و تلاشی بود برای بازسازی بخش‌های از دست رفته‌ی مسجد در نهایت این در ۹ فروردین ماه ۱۳۷۸ با شماره ۲۲۸۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید تا نامش جاودانه شود. در حال حاضر مسجد رنگونی ها کاربری موزه اسناد تاریخی و خطی پیدا کرده است.

معماری مسجد رنگونی ها

معماری این اثر  آنقدر شگفت‌انگیز و هنرمندانه است که با افسانه‌های محلی پیونده خورده. اگر پای صحبت محلی‌ها بنشینید حتما این قصه را می‌شنوید که هفتاد هزار کارگر هندی در یک شب این مسجد را بنا کرده‌اند! هرچند که این قصه غیرقابل باور است اما اگر چشم‌تان را روی ظرافت‌های مسجد بگردانید شاید فکرکنید برای توضیح این زیبایی‌ها حتما یک قصه‌ی پریانی لازم است. اما حقیقت تنها راوی دقت و هنرمندی بسیار سازندگان این اثر است که تمام المان‌های معماری هندی را با سخاوت تمام در این مسجد به‌کار برده‌اند. در ادامه با ما باشبد تا بخش‌های مختلف مسجد را تماشا و روایت کنیم.

مسجد رنگونی ها ؛ بنایی از آهک و آجر

این بنای آجری با آهک و گل مستحکم شده است و از ویژگی‌های بارز آن که سبب مقاومت بالای بنا شده استفاده از لوله‌های نفتی برای تیرهای اصلی سقف است و برای میل گردهای بنا از ریل راه آهن بهره گرفته‌اند، همین مسئله سبب شد تا در ایام جنگ هنگامیکه خمپاره به سقف برخورد کرد تنها آسیبی که به آن وارد شد یک سوراخ حدود ۷۰ سانتی‌متری بود . یکی دیگر از عوامل شگفتی  مسجد رنگ‌هایی است که در آن به‌کار رفته و بخش اعظمی از آن‌ها از هند وارد شده است.

قدم به قدم با ما در مسجد 

از کنار اروند رود می‌گذریم و در مقابلش مسجد رنگونی ها را می‌بینیم. از هر کدام یک از سه در مسجد که عبور کنیم در میانه‌ی محوطه قرار می‌گیریم و زیبایی این اثر که به سبک معابد رنگارنگ هندی بنا شده چشم‌هایمان را پر می‌کند. اولین چیزی که در هنگام ورود به مسجد می‌بینیم چهار گنبد کوچک است که خودنمایی می‌کنند و پس از آن پیشانی سازه را خواهیم دید که بر آن آیه بسم الله الرحمن الرحیم و عبارت لااله الا الله و محمدا رسول الله به چشم می‌خورد و در ادامه آن نام خلفای راشدین آمده است.

 

قدم به داخل مسجد می‌گذاریم و رنگ‌ها و جزئیات به استقبال ما می‌آیند. چشم که بچرخانیم در هر گوشه تزئینات مسجد را می‌بینیم که با ظرافت بسیار طرح شده‌اند. یکی دیگر چیزهایی که در ساختمان نگاه‌مان را سمت خود می‌کشد تلالو نوری است که از شیشه‌های رنگی عبور می‌کنند و خود را به به پوست ما می‌رسانند. همچنین استفاده از آینه یکی دیگر از تزئینات هنرمندانه‌ی مسجد است.

محراب مسجد و جادوی رنگ‌ها

سرمان را که بچرخانیم محراب مسجد را می‌بینیم که به همان لطافت و آرامش‌بخشی عبادت است. محراب مسجد رنگونی ها پر از نقش و رنگ است و توجه همه را به‌خود جلب می‌کند. حجم انبوه طرح‌های هندسی و گل‌های مختلف در این محراب نقاشی شده است که به‌نوعی می‌تواند یادآور پردیس باشد.


برای آشنایی بیشتر با دیدنی های آبادان کلیک کنید.


 

صدای زنگ هندوستان زیر سقف مسجد

مسجدی که در آغاز ماندر نام داشت رفته رفته و به دلیل حضور رنگونی ها ( رانگونی) نام آن‌ها بر خود گرفت عبادتگاهی بی‌نظیر در روزگار خود به‌شمار می‌آمد. این اثر بی بدیل که حال و هوای هندوستان را برای بازدیدکنندگان تصویر می‌کند در حال حاضر چند آسیب مختلف دیده و بخش وضوخانه‌ی آن شرایط خوبی ندارد. ما سفرزونی‌ها امیدواریم که پیش از هر آسیب جبران ناپذیر به مسجد، این اثر به روزگار اوج خود برگردد.

آدرس: استان خوزستان، آبادان، خیابان امام، روبروی انبار دارویی پالایشگاه، جوار اروند رود

زمان بازدید: همه روزه از ۰۹:۰۰ تا ۱۹:۰۰ در نیمه اول سال و ۰۸:۳۰ تا ۱۷:۰۰ در نیمه دوم سال

در بازدید از مسجد به تمام نکاتی که به حفظ زیبایی بنا کمک می‌کند دقت کنید.

اگر شما هم به آبادان سفر کرده‌اید برای ما از این تجربه بنویسید

آیا مسجد رنگونی ها را از نزدیک دیده‌اید؟

اگر نکته‌ای در خصوص این مسجد می‌دانید ما مشتاق نظرات‌تان هستیم.