یزد شهر خیال است. شهری با آسمانی که غرق در آبی‌های بی انتها است و شب‌هایش مانند کاسه‌ای سفالین لاجوردی از دانه‌های طلایی گندم می‌درخشد. این شهر خیال انگیز ره‌آوردهایی دارد که خاطره‌ی سفر به یزد را زنده نگه می‌دارند. برای آشنایی بیشتر با سوغات یزد ، همسفر باشید با سفرزون. این سوغات به دو بخش سوغات خوردنی و غیر خوردنی تقسیم می‌شود که در ابتدای صحبت‌هایمان به خوردنی‌های شهر یزد می‌پردازیم.
۱. حلوا ارده اردکان ، یک صبحانه‌ی مقوی
تاریخ تهیه‌ی حلوا ارده را به شیخ بهایی نسبت می‌دهد وآمده است که شاه عباس به‌دنبال جیره‌ی غذایی مناسب برای سربازانش بود که دارای این شرایط باشد: اولا مقوی و انرژی‌زا باشد، دوما حمل و نقل آن آسان و ثالثا برای شرایط جنگی مناسب بوده و برای مصرف نیاز به گرم کردن نداشته باشد. به‌دنبال این قضیه شیخ بهایی با همکاری شیرینی سازان آن زمان چیزی را که امروز بنام حلوا ارده معروف است اختراع کرد. می‌توان گفت این خوراکی شیرین و خوشمزه مدت‌های طولانی است که در سفره‌ی ایرانیان جا گرفته است. اما یکی از بهترین نمونه‌های آن حلوا ارده اردکان است و یکی از محبوب‌ترین سوغات یزد محسوب می‌شود.
۲. کیک یزدی ، حس خوب نوستالژی
کیک یزدی حالا نه تنها یکی از سوغات یزد است بلکه شیرینی محبوبی است که شما می‌توانید آن‌را در هر نقطه‌ای از ایران پیدا کنید. این شیرینی خوشمزه که طعمی خاطره انگیز و لذت‌بخش دارد یکی دیگر از سوغات‌های خوردنی این شهر کویری است.
۳. قطاب یزدی ، خوشمزه‌ی خوش عطر
قطاب به جز سوغات یزد در فهرست سوغات چند شهر دیگر نیز قرار می‌گیرد. اما هر کدام شیوه‌ی پخت و طعم‌های متفاوتی دارند که یادآوری شهری باشند. رویه‌ی این شیرینی لذیذ از آرد گندم، شیر یا ماست و زرده‌ی تخم‌مرغ تهیه می‌شود و مغز آن ترکیبی از پودر بادام، پودر قند و هل است. این شیرینی در نهایت در روغن فراوان سرخ شده و سطح آن‌را با پودر قند می‌پوشانند.
۴. باقوای یزدی ، یک شیرینی چند شکل
باقلوا نیز مانند بسیاری دیگر از شیرینی‌های ایرانی سوغات چند شهر مختلف است و برای تهیه‌ی آن از گلاب، شکر، هل، آرد، بیکینگ پودر، زرده‌ی تخم‌مرغ، خاک قند، شیر و روغن استفاده می‌شود. . این شیرینی خوشمزه و پر کالری را می‌توان یکی از سوغات یزد دانست که به شکل‌های مختلف لوزی، مربع و لوله‌ای آماده می‌شود و طعم‌های آن بین پسته‌ای، بادامی و نارگیلی تقسیم شده است.
۵. پشمک ، رشته‌های نازک و شیرین کودکی
پشمک همیشه ما را هول می‌دهد وسط خاطرات کودکی و یادآور اتفاقات خوب است. پشمک یزدی یکی دیگر از خوشمزه‌هایی است که در لیست سوغات یزد قرار می‌گیرد.
۶. نقل ، مزه‌های ریز شیرین سوغات یزد
نقل یکی از محبوب‌ترین همراهان چای است. نقل‌ها در طعم‌های مختلف در دسته‌ی سوغات یزد قرار می‌گیرند. این نقل‌های خوشمزه هرکدام طعمی متفاوت دارند و مغزهای مختلفی در آن‌ها قرار دارد. انواع نقل‌های یزدی را می‌توان اینچنین دسته بندی کرد: گردویی، بادامی، پسته‌ای و خلال بادام با طعم‌های وانیلی، زعفرانی، گل محمدی، آلبالویی، گشنیز و بیدمشک.
۷. شیرینی حاج بادومی ، تجربه‌ای متفاوت
یکی دیگر از شیرینی‌هایی که در بین سوغات یزد بسیار محبوب است شیرینی حاج بادومی است. این شیرینی‌های گرد و کوچک از موادی چون مغز بادام، پودر قند، روغن جامد آب کرده، آرد، پودر هل سبز و پودر پسته استفاده می‌کنند.
۸. سوهان آردی و سوهان خانی
این دو نوع سوهان از سوغات‌های متفاوت شهر یزد هستند و هر کدام شیوه پخت‌های مختلفی دارند. سوهان خانی از آرد جوانه گندم، آردسفید، زرده تخم مرغ شکر، مغز پسته، روغن حیوانی، هل و دارچین تهیه می‌شود و مواد تشکیل دهنده‌ی سوهان آردی آرد، شکر، هل، زعفران، روغن و گلاب است.
۹. لوز یزدی و انواع آن
لوز هم طرفدران زیادی دارد، شیرینی‌های کوچکی که انواع مختلفی دارد و مغزها بخش عمده‌ای از مواد تشکیل دهنده‌ی آن‌را می‌سازند. محبوب‌ترین لوزها؛ لوز نارگیلی، لوز بادام و لوز بیدمشک هستند که عطر خوش و گرمی دارند.
پس از معرفی و شناسایی سوغات خوردنی یزد به صنایع دستی این شهر میرسیم که بخش زیادی از خرید مسافران را تشکیل می‌دهند و هر کدام در نهایت زیبایی و ظرافت خلق شده‌اند و هنر مردمان این شهر در سوغات یزد متبلور شده است.
۱۰. ترمه
ترمه از جمله مهم‌ترین انواع سوغات یزد است. ترمه نوعی پارچه سنتی و بسیار زیباست که البته قیمت گرانی هم دارد. با وجود آنکه زندگی‌های همه ما به زندگی‌های ماشینی تبدیل شده است؛ اما هنوز هم در بسیاری از خانه‌های امروزی، شاهد حضور ترمه هستیم. ترمه پارچه‌ای بسیار زیباست که در مناطق مرکزی ایران، مخصوصاً یزد تولید می‌شود. ترمه از الیاف لطیف و طبیعی بافته می‌شود. طرح‌های آن طرح‌های اصیل ایرانی و بسیار زیبا هستند. ترمه را می‌توان از جمله گران‌ترین پارچه‌های ایرانی دانست. در گذشته، صنعت نساجی در یزد رونق بسیاری داشت. در حقیقت ترمه در دوران صفویه، بخش بسیار مهمی از صنعت بازرگانی یزد بود. ترمه را در آن دوران به شهرهای مختلف ایران صادر می‌کردند. حتی هنوز هم ترمه جزو صادرات ایران به حساب می‌آید. اگر عاشق طرح‌های سنتی هستید، ترمه برای شما بهترین گزینه خواهد بود. می‌توانید پارچه ترمه را به‌صورت متری تهیه کنید تا از آن لباس یا وسایل مختلف بدوزید.
البته در مغازه‌های ترمه فروشی یزد، انواع وسایل تولیدشده از ترمه نیز وجود دارند. برای مثال کفش‌ها و روفرشی از ترمه لباس‌ها ترمه، رومیزی، جانماز و … همگی از ترمه تولید شده‌اند. ترمه رنگ‌بندی خاصی دارد؛ اما ترمه آبی و ترمه قرمز از جمله معروف‌ترین انواع ترمه یزد به حساب می‌آیند. توجه داشته باشید که ترمه بر اساس نوع بافت و کیفیت الیاف، دارای قیمت‌های بسیار متفاوتی است. برخی انواع ترمه ماشینی با الیاف مصنوعی هستند که قیمت بسیار کمی دارند. بهتر است ترمه اصیل را از فروشگاه‌های بسیار قدیمی و معتبر بخرید. زیرا انواع ترمه تقلبی بسیار در بازار وجود دارند.
۱۱. نان برنجی
اگر سری به بازارهای سنتی یزد بزنید، متوجه می‌شوید که در کنار انواع شیرینی خوشمزه یزدی، نان برنجی هم در بازارهای یزد وجود دارد. نان برنجی به یک شهر خاص تعلق ندارد. برخی مدعی هستند که این شیرینی خوشمزه که از آرد برنج تهیه می‌شود، متعلق به شهر زنجان است. برخی دیگر آن را به کرمانشاه نسبت می‌دهند. این در حالی است که یزد هم نان برنجی‌های بسیار خوشمزه‌ای دارد. پس اگر به‌دنبال یک شیرینی خاص و خوشمزه هستید، می‌توانید نان برنجی تهیه کنید. نان برنجی در بسته‌بندی‌های مقوایی مقاوم عرضه می‌شود. با این حال باید بدانید که نان برنجی یک شیرینی ترد است و ممکن است خرد شود. برای همین بهتر است آن را در جای مناسبی قرار دهید که تکان نخورد. در غیر این صورت سوغاتی شما ممکن است ظاهرش را از دست دهد.
۱۲. شیرینی پنجره ای
شیرینی پنجره ای از دیگر شیرینی‌های خوشمزه‌ای است که در یزد هم طبخ می‌شود. شیرینی پنجره ای ظاهری پنجره‌ای شکل دارد و دارای قالب‌های خاصی است. این شیرینی قیمت چندانی ندارد. همچنین به‌راحتی آماده می‌شود. در نهایت هم روی آن پودر قند می‌ریزند تا حسابی شیرین و خوشمزه شود. شیرینی پنجره ای طعمی بسیار بامزه و نوستالژی دارد. اگر شما هم به طعم این شیرینی علاقه‌مند هستید، حتی می‌توانید مقدرای شیرینی پنجره ای حتی برای خودتان هم از یزد تهیه کنید. شیرینی پنجره ای یک شیرینی معروف و همه پسند است. پس می‌توانید با خیال راحت آن را برای عزیزان خود تهیه نمایید.
۱۳. زیلو ، هنر خوش نقش و سبک
خرید بلیط هواپیما تهران یزد |
رزرو هتل در یزد |
زیلو یکی از زیراندازهای تاریخی است که سال‌هاست در میان صنایع دستی ایران قرار دارد و قدیمی‌ترین زیلو در حال حاضر را می‌توان در مسجد جامع شهر میبد دید. یکی از مراکز مهم تولید این اثر شهر میبد است. این سوغات یزد پر از طرح‌های زیبا است و در فصول گرم سال استفاده‌ی بسیاری دارد. رنگ‌های پر کاربرد در این اثر آبی و سفید است و نخ از آن گرفته می‌شود.
۱۴. سفال و سرامیک ، هنری در آبی و سبزها
میبد شهر معروف سفال و سرامیک است و انواع این محصولات در این مکان تولید می‌شوند که طرح و نقش آن‌ها بسیار خاص هستند. نقش‌های اصیل مرغ و ماهی و خورشید خانم از رایج‌ترین نقوشی هستند که بر سفال‌های میبد نقش می‌بندند.
۱۵. دارایی‌بافی ، سبک خاص مردمان یزد
دارایی بافی یکی از اصیل‌ترین سوغات یزد محسوب می‌شود و در تاریخ این شهر ریشه دوانده است که طول آن به ۸۰۰ سال می‌رسد. این اثر هنری از ابریشم و رنگ‌های طبیعی تولید می‌شود. از آنجا که در قدیم فقط کسانی که دارای اوضاع مالی خوبی بودند می‌توانستند پارچه‌های دارایی‌بافی را تهیه کنند، به این هنر دارایی‌بافی می‌گویند.
شمد، چادر شب و شعربافی از دیگر صنایع دستی معروف یزد هستند. شمد پارچه‌ای چهارخانه‌ای است که به‌عنوان رو انداز استفاده می‌شود.
آیا از سوغات یزد چیز دیگری می‌شناسید که به ما معرفی کنید؟
در این فهرست کدامیک از موارد را امتحان کرده‌اید؟
از سوغات یزد چه چیزهایی در خانه‌هایتان دارید؟
