سنگ نگاره اشکفت سلمان ، زمزمه‌ی نیایش در دل طبیعت

نیایشگاه‌ها در طول تاریخ همیشه راهی بوده‌اند برای طرح و تصویر صحیح جوامع مختلف. شیوه‌ی پرستش معبود و آئین‌‌های مذهبی به ما الگوی درستی درخصوص ویژگی‌های رفتاری گذشتگان می‌دهد. سنگ نگاره اشکفت سلمان یکی از همین نیایشگاه‌های جا مانده از تاریخ است. نیایشگاهی که با زبانی ساده به تصویر گذشته پرداخته و شما را مجذوب خود می‌کند. البته این اثر تاریخی ارزشمند در برخی از زمینه‌ها جزء اولین تکاپوهای انسان در تجسم معبود فرازمینی تمدن بین‌النهرین محسوب می‌شود. برای شناخت بیشتر سنگ نگاره اشکفت سلمان با سفرزون باشید تا رازهای آن‌را کشف کنیم.

سنگ نگاره اشکفت سلمان ، نمادی تمام قد از تاریخ

اگر به سمت استان خوزستان سفر کنیم در شهر ایذه به اثری ارزشمند برمی‌خوریم که ارزش تاریخی‌ آن به بلندای قدمتی که پشت سر دارد بازمی‌گردد. سنگ نگاره اشکفت سلمان در دوره‌ی عیلامیان (ایلامیان) نقش شده است. این سنگ نوشته را می‌توان بزرگ‌ترین کتیبه‌ی عیلامی دانست که این از ویژگی‌های ممتاز سنگ نگاره اشکفت سلمان محسوب می‌شود. این نیایشگاه باستانی که در دل کوه‌های ایذه قرار گرفته علاقه‌مندان بسیاری دارد و در روایت‌های قدیمی، از آن با نام نیایشگاه تاریشا (نام معبود مورد ستایش نزد عیلامیان) نیز ذکر رفته است.

سنگ نگاره اشکفت سلمان ، خانه‌ای امن برای تاریشا

تاریشا از خدایان مهم و اصلی عیلامیان محسوب می‌شود و این مکان محل عبادت او بوده. سنگ نگاره اشکفت سلمان در دل خود چهار نقش برجسته را نگهبانی می‌کند که هر کدام از آن‌ها با زبان تصویری خود، به روایت تاریخ پرداخته‌اند. از چهار نقش ، دو تای آن‌ها درون نیایشگاه و دو تای دیگر خارج از آن قرار دارند. از ویژگی‌های خاص این سنگ نگاره حضور زنان دوشادوش مردان است که به شکل کامل به تصویر در آمده و این را می‌توان آغازگر سبک و طرز تفکری جدید در جامعه‌ی زمان خود دانست.

سنگ نگاره اشکفت سلمان ، هر کتیبه یک داستان

در نیایشگاه تاریشا همنشینی تاریخ و طبیعت به شکلی هنرمندانه اتفاق افتاده. یکی از جذابیت‌های طبیعی آبشاری است که از بلندای این اثر در هنگام باراش باران فرو می‌ریزد. حال اینکه هر کدام از این سنگ‌نگاره‌ها چه چیزی در خود دارند را با یکدیگر کشف خواهیم کرد.

نقش برجسته‌ی اول: در اولین نقش برجسته طرحی از نیایش هانی(هنه)، پادشاه محلی آیاپیر را می‌بینیم که در کنار خانواده و وزیرش ایستاده است. شاه در ابتدای این ردیف نقش شده و همسرش هوهین(آماتنا) پشت سر وزیر قرار گرفته. به شکلی دقیق می‌توان گفت همگی لباس‌هایی آستین کوتاه بر تن دارند و پاهای آنان برهنه است. در مقابل آن‌‌ها آتشدانی قرار دارد. همه‌ی افراد از سمت چپ طراحی شده اند و روی نگاهشان به سمت غار کوچکی است که درون اشکفت قرار دارد.

نقش برجسته‌ی دوم: این سنگ نگاره اشکفت سلمان مانند همان نقش اول است. تنها تفاوت این اثر عدم حضور وزیر در کنار خانواده‌ی سلطنتی است. حالت ایستادن همسر پادشاه بی‌شباهت به مجسمه‌ی همسر پادشاه ایلام، میانه اونتاش گال، نیست و این را می‌توان نشان از حالت خاص زنان در آن ایام دانست که سمبل‌های خاصی دارد.

آثار مخرب طبیعت و انسان بر روی کتیبه‌ی سوم و چهارم

در سفرزون بخوانید: جاهای دیدنی خوزستان ؛ سرزمین نخلستان های ایران

نقش برجسته‌ی سوم: سومین نقش برجسته سنگ نگاره اشکفت سلمان در ارتفاع سه متری فضای داخلی نیایشگاه تصویر شده است. هانی، در این تابلوی سنگی به تنهایی در حال عبادت است. در این تصویر هانی از سمت راست حجاری شده و این گویای این مطلب است که کنج دره بخش مرکزی این عبادتگاه محسوب می‌شود. به روی این کتیبه یادگاری نویسی‌های بسیاری انجام شده بود که چندین بار توسط تیم‌های متخصص پاکسازی شد.

نقش برجسته‌ی چهارم: این نقش برجسته در میان آثار به جا مانده در مجموعه‌ی سنگ نگاره اشکفت سلمان بیشتر از همه آسیب دیده و چیز دقیقی نمی‌توان از آن دریافت. اما با آنچه که در کول فرح به‌دست آمده می‌توان حدس زد یکی از خدایان در این کتیبه نقش شده است. آنچه دیده می‌شود پاهای مجسمه‌ای است بر روی پایه ای قرار دارد و ریش بلند او به سینه می رسد.

ویرانه های یک ساختمان، همسایه‌ی سنگ نگاره اشکفت سلمان

در کنار این نیایشگاه آثاری از ساختمانی باستانی دیده می‌شود که طبق کشفیات باستان شناسی مربوط به دوره‌ی اتابکان است که در حال حاضر چیز زیادی از ان به‌جا نمانده. البته برخی راویان محلی این ساختمان مربوط به سلمان فارسی می‌دانند.

راه دسترسی به سنگ نگاره اشکفت سلمان

استان خوزستان، ۳ کیلومتری جنوب غربی شهر ایذه

در حال حاضر مجموعه سنگ نگاره اشکفت سلمان به سبب بارش باران طی سالیان طولانی، عدم حفاظت کافی از اثر و همچنین آسیب‌‌های انسانی و یادگاری نویسی‌ها، آسیب فراوان دیده است. شما در سفر خود به این منطقه تاریخ را پاس بدارید و با آن مهربان باشید. همچنین از سفر خود برای ما سفرزونی‌ها بنویسید. در همین منطقه جاذبه‌های طبیعی بسیاری وجود دارد که می‌توانید ساعاتی به گشت و گذار در این ناحیه مشغول شوید.

عکس کاور از دلبر یزدان پناه