عمارت‌ های سنندج ؛ یادآور شکوه معماری ایرانی

اگر بخواهیم اقوام ایرانی و شهرهای ایران را به تفکیک نام ببریم و زیبایی بی‌نظیرشان را بستاییم، بی‌شک یکی از زیباترین شهرها در رتبه‌های بالا، استان کردستان و شهر سنندج است. شهری که به پیراهن‌های بلند و رنگین زنانش، میهمان‌نوازی و محبت مردمانش و گویش شیرین و زیبایش معروف است. شهر سنندج، از حیث زیبایی طبیعی و ابنیه تاریخی یکی از زیباترین شهرهای ایران است. این شهر که در غرب کشور قرار دارد، جزو اولین گزینه‌هایی است که گردشگران انتخاب می‌کنند و گاهی پیش می‌آید که به دلیل زیبایی بی‌نظیر شهر سنندج، برای بار دوم به سمت این شهر روانه می‌شوند. یکی از جاذبه‌های دیدنی و بسیار زیبای این شهر که مهمترین عامل شهرت آن است، ” عمارت‌ های سنندج ” است.

بناهایی دیدنی و بی‌نظیر که هر کدام روایتگر گوشه‌ای از تاریخ است. عمارت‌هایی که با وجود گردوغبار پیری و چین‌وچروک‌های کهنسالی بر پیکرشان، همچنان استوار و باشکوه ایستاده‌اند و تحسین می‌شوند. هر ساله، تعداد زیادی از گردشگران، برای دیدار از عمارت‌ های سنندج به این شهر می‌آیند و بی‌شک یکی از خاطره‌انگیزترین سفرهایشان را رقم می‌زنند.

برای گشت‌وگذار در میان عمارت‌ های سنندج و رسیدن به یک حال خوب، با سفرزون همراه باشید:

عمارت مشیر دیوان ؛ یادگار قاجاریه

اولین بنای معروف و زیبا در میان عمارت‌ های سنندج ، عمارت مشیر دیوان است. این بنای تاریخی و زیبا یادگار دوران قاجاریه است که از چند فضای گوناگون تشکیل شده. عمارت مشیر دیوان که اسلوب معماری ایرانی در آن به خوبی دیده می‌شود، توسط “میرزا یوسف مشیر دیوان”، مشاور حاکم این منطقه بنا شده. این عمارت مشیر به شیوه تک‌ ایوانی ساخته شده و دارای هفت حیاط است. هر یک از این حیاط‌ها دارای آب‌نماهای مجزا با طرح به خصوصی هستند که در عین حال با آب‌نمای قبلی دارای ارتباط است.

ساختمان اصلی این بنا بخش‌های متفاوتی از جمله ایوان ستون‌دار، تالار، حیاط و آبنما است. یکی از جذابیت‌های بارز و دیدنی این عمارت، پنجره‌های آن است که با ترکیب گرده‌چینی چوب و شیشه‌های رنگی، رنگ و لعاب خاصی را به آن بخشیده. این بنا دارای سقفی شیروانی است که سردر ورودی آن با محوطه‌ای نیم‌هستی و نمای آجری خودنمایی می‌کند. ایوان ستون‌داری که در ورودی این عمارت قرار دارد، با طرح کلاه‌فرنگی، مقرنس‌های گچی و ارسی‌های اسلیمی یکی از زیباترین هنرهای معماری ایرانی است که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.

عمارت مشیر دیوان که در گذشته ساختمان استانداری سنندج بوده‌است، در محله قدیمی سرتپوله و خیابان شهدا قرار دارد. اگر سری به سنندج زدید، حتما از این عمارت زیبا دیدن کنید.

آدرس عمارت مشیر دیوان روی نقشه گوگل

عمارت امجدالاشراف ؛ هنر دست اصفهانی‌ها

عمارت تاریخی امجدالاشراف، در شهر سنندج یکی دیگر از زیباترین بناهای این شهر است. ساختمان این بنا در سال ۱۲۱۷ هجری قمری، به سفارش میرابوطالب، از تجار نامدار اصفهانی، در این شهر ساخته‌شد.

عمارت امجدالاشراف، ساختمانی مسکونی و بزرگ است، که قسمت‌های مختلفی را شامل می‌شود. نکته قابل توجه درباره این عمارت، مجاورت آن با تالار تشریفات است که در گذشته مراسم‌های مهمی در آن اجرا می‌شد. این بنا که حاصل کار و هنر استادکاران اصفهانی است، در ماه محرم، میزبان عزاداران حسینی بوده و افراد در قسمت تالار تشریفات برای برگزاری مراسم محرم، جمع می‌شدند.

بنای عمارت امجدالاشراف، دردو طبقه ساخته شده که جلوه هنر اصفهانی به خوبی در آن دیده می‌شود. از مهمترین خصوصیات این بنا می‌توان به اتاق‌های سه دری و پنج دری اشاره کرد که با رنگ فیروزه‌ای، نمای ساختمان را زیباتر کرده است. گچ‌بری‌ها، مقرنس‌‌کاری، نقش‌های اسلیمی و نقاشی‌های متاثر از نقاشی غربی، چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.

سقف عمارت امجدالاشراف، قاب‌بندی منحصر به فردی دارد که با نقاشی‌های زیبا تزیین شده‌است. این ساختمان حیاطی دارد که با حوضی مستطیل شکل و نسبتا بزرگ پوشیده شده و سنگفرش آن را تخته‌پوش‌های سنندجی پر می‌کنند.

امجدالاشراف از مهم‌ترین بناهای عمارت های سنندج از نظر معماری و تزیینات وابسته به آن است. زیبایی خاص و منحصر به فرد، معماری جذاب اصفهانی، تزیینات به کار رفته در بنا و … همگی از جمله دلایلی هستند که گردشگران را به سوی این عمارت تاریخی می‌کشاند. اگر روزی به این نقطه از کشور سفر کردید و به میهمانی عمارت‌ های سنندج رفتید، “امجدالاشراف” را از یاد نبرید.

عمارت سالار سعید

عمارت سالار سعید، یادگار دوران ناصرالدین شاه قاجار است که در شهر زیبای سنندج بنا شده. این بنای زیبا به درخواست “ملا لطف‌الله شیخ‌الاسلام ساخته شد و یکی از زیباترین عمارت‌ های سنندج ، از حیث هنر و معماری است. سال‌ها بعد از ساخته شدن عمارت، بخش اندرونی آن به تملک خانواده حبیبی و بحش بیرونی بنا به تملک خانواده “عبدالحمیدخان سنندجی” ملقب به “سالار سعید درآمد.

در سال ۱۱۳۶، سالار سعید این بنا را به اداره فرهنگ واگذار کرد و از آن پس تا سال ۱۳۵۱ در احتیار اداره فرهنگ بود. از این بنا به عنوان دانشسرا، کتابخانه و خانه پیشاهنگان استفاده می‌شد. عمارت سالار سعید، علاوه‌بر اینکه از نظر معماری، هنر و قدمت دارای اهمیت است، به عنوان یکی از مهمترین موزه‌های شهر سنندج نیز مطرح می‌شود. این موزه، در سال ۱۳۵۴ و بعد از مرمت و نوسازی مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در میان عمارت‌ های سنندج و زیبایی بی‌نظیرشان، عمارت سالار سعید به دلیل بهره‌برداری از ان به عنوان موزه، جایگاه ویژه‌ای در میان گردشگران دارد.

معماری بنا، با نمایی زیبا و خیره‌کننده در این شهر دلبری می‌کند. نمای بیرونی ساختمان، آجری است و دری قدیمی و قهوه‌ای رنگ دارد. داخل عمارت، حیاط بزرگی قرار دارد که در آن حوضی چهارگوش و بزرگ است. ساختمان عمارت سرتاسر پنجره‌ دارد و در قسمت بالایی آن پنجره‌ها مربعی شکل و کوچک می‌شوند  و در قسمت پایینی، پنجره‌های ارسی  چوبی و زیبا، با هفت دره بزرگ قرار دارد که نگاه‌ها را به خودش خیره می‌کند.

در قسمت زیرزمین عمارت، حوضی قرار دارد و سقف آن گنبدی شکل است که با طرح‌های هنری و زیبا تزیین شده.  موزه این عمارت، به دو بخش باستان‌شناسی و مردم‌شناسی تقسیم شده است. در بخش اول (باستان‌شناسی)، اشیاء قیمتی و قدیمی از دوران ماقبل تاریخ تا دوران قاجار نگهداری می‌شود. بسیاری از این اشیاء مربوط به کردستان امروزی و بخشی دیگر متعلق به استان‌های همجوار آن است.

آدرس ۳۶۰ درجه عمارت سالار سید 

بخش مردم‌شناسی این موزه، در سال‌های پیش از انقلاب، به صورت نمایشگاه موقت برگزار می‌شد و هر از چندگاهی، اشیای مربوط به یکی از استان‌های کشور را در آن به نمایش می‌گذاشتند. پس از انقلاب این بخش از موزه، به نمایش آثار مردمی استان کردستان اختصاص یافت.

داستان موزه سالار سعید تنها به اینجا ختم نمی‌شود. در سال ۱۳۸۲ و تاسیس “خانه کرد”، تمام اشیای مردم‌شناسی موزه، به خانه کرد انتقال یافت و موزه سالار سعید، به طور اختصاصی به نمایش آثار باستانی پرداخت که تا به امروز نیز پابرجاست. این موزه در حال حاضر چند قسمت دارد که شامل: پیش تاریخ، عصر تاریخ، دوران اسلامی و بخش موقت است.

اگر از طرفداران معماری سنتی و عمارت‌های زیبا و همچنین علاقه‌مند به تاریه و موزه‌گردی هستید، “عمارت سالار سعید”، همه این زیبایی‌ها را در کنار هم دارد و می‌توانید با گشت و گذار در آن، در تونل تاریخ حرکت کنید. یادتان باشد اگر به عمارت_موزه سری زدید، از “مسجد جامع” و “خانه مجتهدی” در نزدیکی ان نیز دیدن کنید.

آدرس عمارت سالار سعید سنندج روی نقشه گوگل

عمارت آصف وزیری؛ خانه کرد

عمارت آصف وزیری، در شهر سنندج قرار دارد و به نام “خانه کرد” معروف است. این عمارت را می‌توان به عنوان گنجینه مردم‌شناسی کردستان نام برد که نمایانگر آثار مردم کرد است. شکل‌گیری و ساخت این بنا در چند دوره زمانی انجام گرفته‌است اما آنچه که به طور کلی وجود دارد این است که این عمارت، یادگار دوران صفویه است که توسط “آصف اعظم” یا “میرزا علی نقی خان لشکر نویس” ساخته‌شده‌است.

از این عمارت نیز، همچون عمارت “سالارسعید”، به عنوان موزه استفاده می‌شود و به نام‌های دیگری نیز مانند “خانه کرد” یا “موزه مردم‌شناسی مناطق کردنشین” شهرت دارد. عمارت آصف وزیری، در سال ۱۳۷۵ در لیست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

بنای آصف وزیری بسیار بزرگ و دارای چند بهش است. در وسط بنا حیاطی بزرگ قرار دارد که در وسط آن حوضی زیبا وجود دارد و دور تا دور حیاط با سبزه‌کاری و درخت پوشیده شده.

یکی از شگفتی‌های این بنا، موقعیت ساختمان نسبت به قبله است که باعث می‌شود بهش اصلی ساختمان در قسمت شمال و رو به قبله بیشترین استفادل را از نور خورشید و تابش آفتاب داشته‌باشد و در هوای سرد و کوهستانی کردستان، گرم بماند. پنجره‌های ساختمان با طرح‌های ارسی و شیشه‌های رنگی تزیین شده‌است و نمای بیرونی آن با چوب و آجر تزیین شده. همچنین در خیاط عمارت آصف وزیری یا خانه کرد حمامی قدیمی وجود دارد که در آن ستون‌های سنگی حجاری شده، کاشی‌کاری‌های زیبا و تزیینات آهک‌بری خودنمایی می‌کند.

این عمارت نیز، برای علاقه‌مندان به زیبایی، هنر و معماری دوره صفویه و موزه مردم‌شناسی کردستان بسیار جذاب و دیدنی است.

آدرس عمارت آصف وزیری سنندج

عمارت ملک‌التجار

عمارت زیبا و دیدنی ملک اتجار، یادگاری دیگر از دوره قاجار و هنر و معماری آن است. این بنا، در گذشته، نزدیک به مرکز دارالاحکومه استان کردستان نیز بوده‌است. این عمارت دو طبقه، دارای پنجره‌های چوبی زیبا و ارسی است که سرتاسر ساختمان خودنمایی می‌کند.

در مرکز این عمارت، یک حیاط بزرگ قرار گرفته که در ضلع شمالی آن، یک فضای ایوانی ستون‌های آجری دیده می‌شود. عمارت ملک‌التجار، به خوبی هنر و معماری و شکوه ایرانی را به نمایش گذاشته‌است و در آن از انواع هنرها از جمله: طرح ترنج و نقش‌های حیوانی استفاده شده‌است.

اگر طرفدار گشت‌وگذار در عمارت‌ های سنتی و شنیدن‌داستان‌های جذاب آن‌ها هستید، بهتر است از عمارت های سنندج دیدن کنید و حتما سری نیز به عمارت ملک‌التجار بزنید و از هنر دست قاجاریان لذت ببرید. این عمارت در خیابان امام‌خمینی شهر سنندج وجود دارد و هر روزه مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد.

عمارت وکیل‌الملک ؛ رنگ و بوی زندیه

عمارت وکیل‌الملک، بر عکس سایر عمارت‌ های سنندج ، یادگاری از دوران زندیه است که در گذشته محل زندگی خانواده سرشناسی به نام “وکیل” بوده‌ که از قدرتمندترین خاندان‌های کردستان بوده‌اند.بنای اولیه این عمارت، توسط “محمد رشید بیگ وکیل” ساخته شد و پس از آن، بارها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت.این بنا، جزو یکی از زیباترین عمارت های سنندج است که از حیث قدمت، زیبایی و وسعت، مورد توجه قرار گرفته‌است.

عمارت وکیل‌الملک دارای حیاط بزرگی است که درختان بلند و سرسبزی دارد که توجه را به خود جلب می‌کنند‌.ساختمان عمارت به یک بخش مرکزی و چمد بخش پیرامونی تقسیم می‌شود. نمای ساختمان، آجری همراه با پنجره‌های ارسی چوبی است که بر روی آن‌ها طراحی ویژه‌ای صورت گرفته‌است.نکته جالب درباره این عمارت، دارا بودن چند حیاط، بازارچه و حمام است که آن را بسیار دیدنی می‌کند‌.

حمام موجود در عمارت وکیل‌الملک که در داخل عمارت قرار دارد، مورد استفاده خانواده بوده‌است و فضاهای گرم ک سرد موجود در آن، از شاهکارهای معماری در آن است. همچنین بر روی دیواره‌های حمام، طرح‌هایی از گیاه‌ها و حیوانات نقش بسته که در بین آن طرح طاووس بیش از سایر طرح‌ها به چشم می‌خورد.

از شاخص‌ترین جلوه‌های این عمارت می‌توان به ستون‌های بزرگ آجری با تزیینات طنابی، سقف شیروانی با طرح کلاه‌فرنگی و آجرکاری‌های زیبا و دیدنی اشاره کرد.عمارت وکیل‌الملک در محله قطارچیان و خیابان کشاورز شهر سنندج قرار دارد که می‌توانید برای بازدید از آن و لذت برد از هنر و معماری ایرانی به آنجا سر بزنید.

عمارت سرهنگ آزموده اردلان

عمارت سرهنگ آزموده اردلان، همچون عمارت وکیل‌الملک در محله قطارچیان سنندج قرار دارد و در ابتدا از آن فردی از خانواده “اردلان” بوده‌است. این عمارت دارای یک حیات مرکزی در وسط و ساختمان بنا در چهار ضلع پیرامون حیاط و یادآور معماری درون‌گرای ایرانیاست. سردر ورودی عمارت سرهنگ آزموده اردلان به شکل نیم هشتی ساخته شده‌است و دارای سکوهای قرینه سنگی است. در وسط حیاط عمارت نیز آبنما و باغچه زیبایی خودنمایی می‌کند.

فضاهای موجود در این عمارت، دو دری، سه دری و پنج‌دری تالار و ارسی‌های زیبا است که از حیث زیبایی و جلوه، چشم‌ها را به خود خیره می‌کند.

تزیینات زیبایی که در این بنا به کار رفته است، شامل گچ‌بری‌های زیبا و رنگی، حجاری بر روی سنگ و آجرکاری‌های راسته و خفته و همچنین نرده‌های زیبای فلزی است. این عمارت، امروزه به ثبت رسیده و در تملک میراث فرهنگی کردستان قرار دارد. اگر از میان عمارت‌ های سنندج ، انتخاب شما عمارت سرهنگ ازموده اردلان است، می‌توانید با  یک تیر دو نشلن بزنید و پس از بازدید از ان، در مدت زمان کوتاهی خودتان را به عمارت وکیل‌الملک برسانید و از زیبایی هنر و معماری ایرانی در هر دو عمارت لذت ببرید.

عمارت شیخ محمدباقر غیاثی ؛ مرد خدا

عمارت شیخ محمدباقر غیاثی، متعلق به عارفی برجسته با همین نام بوده‌است که هم‌اکنون نیز تعدادی از ورثه او در این عمارت زندگی می‌کنند. عمارت شیخ محمدباقر غیاثی، نسبت به دیگر عمارت‌ های سنندج ، تاریخ جدیدتری را تجربه کر‌ده‌است.

کار ساخت بنا را “استاد ابراهیم مختارپوریان” بر عهده داشته و عمارتی زیبا، دیدنی و برجسته از خود بر جای گذاشته‌است. این بنا دارای قسمت‌های مختلفی است که طی چند دوره ساخته شده. این عمارت از جمله‌ خانه‌های بزرگ سنندج است و یکی از بخش‌های آن که ساختمانی در سه طبقه است، در دوره پهلوی و در حیاط اصلی و کنار قنات ساخته شده. یکی از مهمترین قسمت‌های عمارت، ورودی آن است که از نظر معماری، زیبایی و جلوه خاصی دارد.

برای رفتن به داخل عمارت، باید سلسله مراتبی را رعایت کرد که متناسب با نوع معماری و ساخت آن است: ابتدا باید از سردر ورودی، هشتی، حیاط بیرونی، حیاط اصلی و محلی که شیخ در آن اقامت داشت، بگذرید. فضای عمارت شیخ محمدباقر غیاثی، دارای جلوه‌های دیدنی از پنج‌دری‌ها و سه‌دری‌ها، انبار و زیرزمین، هشتی و تراس، راهرو و مسجد است که در روزگاران گذشته به عنوان محلی برای بست، از آن استفاد می‌شد. در قسمت‌های مختلف این بنا، ارسی‌سازی با طرح‌های اسلیمی، قاب‌بندی، گچ‌بری، حجاری بر روی سنگ و تزیینات آجری دیده می‌شود.

با ‌آن که بخش‌هایی از ساختمان عمارت از بین رفته، اما بخش قنات به خوبی باقی مانده‌است. عمارت شیخ محمدباقر غیاثی، هم‌محله‌ای و همسایه عمارت وکیل‌الملک است که در خیابان کشاورز سنندج واقع شده و جلوه زیبایی از هنر و معماری ایرانی است.

عمارت خسروآباد ؛ الماس عمارت‌ های سنندج

عمارت زیبای خسروآباد، در شهر سنندج، جلوه‌ای از شکوه و زیبایی است که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.باغ عمارت خسروآباد که در بلوار خسروآباد سنندج واقع شده، در گذشته مرکز حکومت “خسرو اردلان” بوده‌است. عمارت خسروآباد، درحقیقت یک کاخ سلطنتی باشکوه و زیباست که در بخش بیرونی ساختمان آن، باغی بزرگ با سبزه‌زار و درختان بلند قدیمی وجود دارد و جلوه خاصی را به این بنا بخشیده‌است.

این عمارت از شاخص‌ترین عمارت‌ های سنندج و استان کردستان است که در آن کتیبه‌ای وجود دارد که نام فتحعلی‌خان قاجار و امان‌الله‌خان (والی کردستان) بر روی آن حک شده. عمارت خسروآباد دارای بخش‌های اصلی است که قصر سلطنتی و ورودی ستون‌دار ساختمان را دربرمی‌گیرد و قسمت‌های فرعی شامل حمام و اتاق قاپوچیان (قاپوچی، یعنی حاجب و دربان) و خدمتکاران، اصطبل و آشپزخانه است.

نمای ۳۶۰درجه عمارت خسروآباد سنندج

از جمله تزییناتی که در این بنا به کار رفته‌است، گچ‌بری، آجرکاری، اروسی‌های زیبا و حوض چلیپا شکل وسط عمارت است. اکنون طاق بزرگی که در قسمت سردر باغ و رو به روی مقبره شرف‌الملک قرار داشت تخریب شده‌ اما درب اصلی بنا رو به حوض مرمری مربع شکل عمارت واقع گردیده و از ۴ تکه بزرگ تنه درخت گردو به سبک دروازه‌های قلعه‌های حکومتی ساخته شده‌است.

عمارت خسروآباد شهر سنندج، بسبار با شکوه و دیدنی است که هم می‌توان جلوه‌ای از زیبایی معماری را دید و هم در باغ عمارت و سایه درختان نشست و از فضای ان لذت برد.اگر مسافر استان کردستان و شهر سنندج هستید، حتما در اولین فرصت به دیدن این باغ عمارت دیدنی بروید.

حالا که با عمارت‌ های سنندج و زیبایی و جذابیت آن آشنا شدید، نام آن‌ها را در دفترچه سفرتان یادداشت کنید و حتما این عمارت‌ها را در لیست سفرتان قرار دهید. یادتان باشد اگر تصمیم سفر به شهر زیبای سنندج دارید، بهترین زمان، اواخر فصل بهار و فصل تابستان است.در این زمان هوای کوهستانی این ناحیه بسیار خنک و مطبوع است.

آدرس عمارت خسروآباد سنندج روی نقشه گوگل

برای آشنایی با دیگر مناطق و جاذبه‌های شهر سنندج کنار سفرزون بمانید و تجربه‌های ماندگارتان را با ما در میان بگذارید.