بی شک هر ایرانی در هر جای دنیا هم که باشد، به تاریخ و عظمت گذشته کشور خود افتخار میکند. البته چنین تمدن و تاریخ غنی و مثال زدنی، افتخار کردن هم دارد. در جای جای ایران عزیزمان که قدم برداریم، میتوانیم شاهد یکی از شگفتیهای گذشته باشیم که هنوز هم دیدن آن برای نسل جدید، جذاب و تماشایی است. قلعههای عظیم، دژهای غیر قابل فتح و تاسیساتی که با دیدن آنها و در نظر گرفتن زمانی که ساخته شدهاند، قطعا متحیر خواهید شد.
قلعه بابک یکی از همین دژهای عظیمی است که قدمت آن به صدها سال پیش باز میگردد و با دیدن آن متحیر خواهید شد که در آن دوران با وجود محدودیتهای مختلف مثل ابزارآلات قدیمی، چطور چنین قلعه زیبا و عظیمی را بر فراز کوهستان ساختهاند؟ در اینجا قصد داریم تا شما را با یکی از جاهای دیدنی آذربایجان شرقی، یعنی قلعه بابک که بسیاری از ایرانیان عرق خاصی به آن دارند، آشنا کنیم. پس با سفرزون همراه شوید تا این قلعه زیبا را بهتر بشناسید.
معرفی قلعه بابک
در ۵۰ کیلومتری شهر اهر و در منطقه کوهستانی کلیبر، بر فراز کوهی بلند به ارتفاع دو هزار و ۳۰۰ متر، قلعهای قدیمی و باستانی که قدمت آن به دوران ساسانی باز میگردد، به چشم میخورد. این قلعه تحت تصرف یکی از سرداران بزرگ ایرانی به نام بابک خرمدین بوده است. او فردی آزادیخواه بود و برای رسیدن به اهداف والای خود از این دژ استفاده میکرد. بر اساس سبک معماری ایرانیان باستان، این قلعه بر بالای کوهی بلند ساخته شده تا هم دسترسی را برای دشمنان دشوار کند و هم از فراز آن سربازان بتوانند دید خوبی تا دور دستها داشته باشند و حمله و حرکات دشمنان را تحت نظر بگیرند.
ساختار منحصر به فرد قلعه
گفتنی است که در اطراف این قلعه عظیم، درههای خطرناکی به ارتفاع ۴۰۰ تا ۶۰۰ متر قرار دارند که مسیر را برای حمله دشمنان بسیار محدود میکردند. حتی جالب است بدانید اگر با تمام مشقت و دشواری، دشمن میتوانست خود را به نزدیکی دروازه شهر برساند، باید از دالانی سنگی عبور میکرد که آن را در دل کوه کندهاند. باستان شناسان بر این باور هستند که در گذشته، کمانداران بر فراز این دالان میایستادند تا از نفوذ دشمنان جلوگیری کنند.
قلعه بابک یک قلعه نظامی و دژی عظیم محسوب میشد که کاربری دفاعی داشت. نوع معماری و نحوه ساخته آن کاملا برگرفته از سبک دفاعی ایرانیان در دوران هخامنشی و ساسانی بوده است و آنقدر مقاوم ساخته شده که هنوز هم پا برجا و استوار باقی مانده است و نسل جدید نیز میتوانند شاهد این عظمت و جاودانگی باشند.
بابک خرمدین کیست؟
در قسمت قبل اشاره کردیم که این قلعه تحت تسلط فردی به نام بابک خرمدین بوده و وی از آنجا برای آزادی خاک ایران تلاش میکرد. حتما شما هم کنجکاو شدهاید که بابک خرمدین چه کسی بوده و چرا این قلعه را برای فعالیتهای خود انتخاب کرده است؟ بابک خرمدین یک افسانه نیست، بلکه او یکی از سرداران و آزادی خواهان ایرانی الاصل بوده که برای آزادی ایران در دوران ستم خلفای عباسی تلاش کرده است. او اصالتا ترک زبان و اهل آذربایجان بود و به مدت ۲۲ سال او را به عنوان رهبر جنبش سرخ جامگان میشناختند. بابک خرمدین ضربات زیادی را به حکومت اعراب آن دوران وارد کرد و به همین خاطر همواره شهرت و محبوبیت زیادی در قلب ایرانیان دارد.
خیانت به بابک خرمدین و کشته شدن او
گفتنی است که او در پانزدهم تیر ماه، به خاطر خیانت یکی از نیروهای خود، جان خود را در راه آزادی خاک ایران از دست داد و هنوز هم بسیاری از ایرانیان، در این روز برای بزرگداشت این سردار و جنگنده ایرانی، در قلعه بابک گرد هم میآیند. بد نیست بدانید که بابک خرمدین شهرت جهانی دارد و در بسیاری از نقاط جهان، از او به عنوان نمادی از آزادگی یاد میکنند. بابک خرمدین در تمام مدت ۲۲ سال مقاومت خود، از قلعه بابک برای دفاع در مقابل حمله اعراب استفاده میکرد و بسیاری از تاریخشناسان بر این باور هستند که این دژ به هیچ وجه فتح نشد و شکست ناپذیر باقی ماند.
معماری قلعه
متاسفانه طی مدت حدود هزار و ۲۰۰ سال، چیز زیادی از معماری قلعه بابک و شکوه و عظمت جانانه آن باقی نمانده است. این قلعه کاربرد نظامی و دفاعی داشته و در آن خبری از بخشهای مسکونی نیست. البته قطعا محلی برای اقامت سربازان در نظر گرفته شده بوده، اما آنچنان مهم، بزرگ و مجلل نبوده است. مهمترین نکاتی که در مورد معماری قلعه بابک باید به آنها اشاره کرد، ساختار دفاعی و دسترسی به آن است. محل ساخت این قلعه را میتوان بهترین مکان دانست. زیرا دسترسی به آن بسیار دشوار است و دشمنان در مسیر دسترسی به این قلعه بسیار خسته و ناتوان میشدند. نکته جالب توجه در مورد قلعه بابک این است که تنها یک مسیر ورود و خروج داشته و دشمنان به هیج وجه نمیتوانستند از پشت به قلعه حمله کنند.
دسترسی دشوار
همان طور که گفته شد، حتی با وجود سختی شدید مسیر دسترسی، اگر دشمنان موفق میشدند تا خود را به دروازه اصلی برسانند، در آنجا باید از یک بارو و یک دالان بسیار عجیب عبور میکردند. این دالان باریک از یک سمت به کوه و از یک سمت به دره راه داشت و کمان داران بر فراز آن میایستادند. این دالان همانند یک دالان مرگ بود و عبور از آن جسارت بسیار زیادی میطلبید. پس از آن باید از یک ارتفاع ۱۰۰ متری بالا میرفتند تا به دژ اصلی برسند. دیوارهای این قلعه بسیار بلند هستند و در جلوی درب ورودی اصلی، دو برج دیده بانی به چشم میخورد. در چهار طرف قلعه نیز برجهای دایره شکلی وجود دارند که مسئولیت دیده بانی را به عهده داشتند.
چرا باید از قلعه بابک بازدید کنیم؟
بازدید از قلعه بابک، یک تیر و دو نشان است. این قلعه در دل طبیعتی بکر و زیبا قرار دارد که روح هر انسانی را به آرامی نوازش میدهد. برای دسترسی به این قلعه، باید مسیر نسبتا طولانی را پیاده پشت سر بگذارید و در نتیجه میتوانید در طول مسیر از زیباییهای طبیعت لذت ببرید. هوای منطقه کلیبر، کوهستانی و بسیار پاک است و میتوانید ریههای خود را با اکسیژن خالص پر و خالی کنید. زمانی که خود را به قلعه بابک برسانید، خواهید دید که تمام مناظر اطراف، زیر پاهای شما قرار دارند.
دیدن مناظر از ارتفاع دو هزار و ۳۰۰ متری، تجربهای منحصر به فرد است. از طرف دیگر، قلعه بابک را باید نماد ایستادگی و اقتدار ایرانی دانست و به آن افتخار کرد. زمانی که فکر میکنید بابک خرمدین به مدت ۲۲ سال برای محافظت و پاسداری از هویت ایرانی، از دیوارهای همین قلعه استفاده کرده است، قطعا حس غرور خاصی به شما دست خواهد داد. پس میتوان گفت که هر ایرانی حداقل یک بار باید از این قلعه عظیم دیدن کند.
جاذبه های اطراف قلعه
شما میتوانید با پشت سر گذاشتن یک مسیر یک ساعته، خودتان را به منطقه گردشگری آینالو و جنگل ارسباران برسانید. آینالو منطقهای کوهستانی و بکر است که با جنگلهای انبوه پوشیده شده و یکی از زیستگاههای مهم گونهای خاص از آهو به نام مارال محسوب میشود. پس حتما در مسیر بازدید از قلعه بابک، دیدن آینالو را فراموش نکنید.
همچنین میتوانید پس از بازدید از قلعه، مسیر خود را به سمت علی آباد ادامه دهید و از دره مکیدی دیدن کنید. کمی که مسیر را ادامه دهید، به پارک جنگلی زیبای این منطقه خواهید رسید که یکی از بکرترین پارکهای جنگلی تمام ایران به شمار میآید. پوشش گیاهی و جانوری این منطقه بسیار متنوع است و در آن شاهد حضور صدها گونه از پرندگان و پستانداران مختلف خواهید بود.
کجا اقامت کنیم؟
قطعا همانطور که انتظار میرود، خبری از اقامتگاههای پنج ستاره در نزدیکی قلعه بابک نیست. بسیاری از گردشگران، بازدید از این قلعه را در برنامه یک سفر یک روزه میگنجانند. برخی دیگر حین بازدید از جاهای دیدنی آذربایجان شرقی، سری به این قلعه میزنند و شب را برای اقامت به شهرهای اطراف همانند آهار باز میگردند.
اما اگر با همه این تفاسیر قصد اقامت در نزدیکی قلعه را دارید، میتوانید خود را به کلیبر برسانید. یک هتل سه ستاره به نام هتل آپارتمان آنزا در این شهر وجود دارد که میزبان شما خواهد بود. قیمت اقامت در این هتل زیاد نیست و میتوان آن را مقرون به صرفه دانست.
همچنین باید اضافه کنیم که اقامت در چادر و کمپ زدن در نزدیکی قلعه به هیچ وجه توصیه نمیشود. زیرا در این محدوده حیوانات مختلفی زندگی میکنند و شب اصلا برای اقامت مناسب نیست. در ضمن منطقه کلیبر کوهستانی است و دمای هوا در شب چندین درجه کاهش پیدا خواهد کرد و تحمل آن بسیار دشوار خواهد بود.
اطلاعات بازدید
آدرس قلعه بابک: آذربایجان شرقی، آهار، کلیبر، قلعه بابک
ساعت بازدید: ۲۴ ساعته – اما اکیدا توصیه میشود که پیش از غروب آفتاب قلعه را ترک کنید.
هزینه بازدید: رایگان
مسیر دسترسی به قلعه بابک
برای دسترسی به قلعه بابک، باید ابتدا خود را به شهر آهار و سپس کلیبر برسانید. از کلیبر مسیر دسترسی به قلعه بسیار ساده است و همه شما را راهنمایی میکنند. برای رسیدن به قلعه، از کلیبر باید حدود هشت کیلومتر دورتر شوید. مسیر را که به سمت قلعه ادامه دهید، به منطقهای خواهید رسید که در آن چندین و چند پاترول و نیسان وانت برای ادامه مسیر به چشم میخورند. حتی اگر وسیله نقلیه شما آفرود است، به خاطر عدم آشنایی با مسیر، بهتر است راه را با پاترولهای محلی ادامه دهید.
در غیر این صورت، پاترولها را دنبال کنید و جایی که آنها توقف میکنند، وسیله نقلیه خود را رها کنید. از آنجا باید حدود ۲۰۰ متر در مسیر کوهستانی و سربالایی پیادهروی کنید تا به ورودی قلعه برسید. تمام مواردی که در مورد سختی دسترسی به قلعه برای دشمنان ذکر کردیم، شامل حال شما نیز خواهد شد! اما خوشبختانه خبری از دیده بانان و کمان داران مسلح بابک نیست!
اگر اهل طبیعت گردی هستید، میتوانید از همان ابتدای مسیر، وارد جاده خاکی که در سمت راست شما قرار دارد شوید و مسیر را تا خود قلعه پیاده بروید. البته اکیدا توصیه میشود که این مسیر پیاده روی را با تجهیزات کامل و به صورت گروهی پشت سر بگذارید و مسیر را از ساعات ابتدایی طلوع آفتاب آغاز کنید. در طول مسیر میتوانید از زیباییهای بی حد و مرز طبیعت بکر منطقه لذت ببرید و خاطرهای فراموش نشدنی را در ذهن خود ثبت و ضبط کنید.
آدرس قلعه بابک در نقشه گوگل
بهترین زمان سفر به قلعه بابک
همانطور که اشاره کردیم، قلعه بابک بر فراز کوهی با ارتفاع دو هزار و ۳۰۰ متر قرار دارد و کاملا منطقی است که زمستانهای بسیار سردی را تجربه میکند. در نتیجه بهتر است شش ماه دوم سال را به هیچ وجه برای بازدید از این قلعه انتخاب نکنید. در شش ماه دوم سال، علاوه بر سرمای شدید، جادهها در اکثر مواقع به خاطر بارش سنگین برف مسدود میشوند و تردد در آنها بسیار دشوار و خطرناک است.
البته میانه تابستان نیز برای بازدید شما مناسب نخواهد بود، زیرا آفتاب مستقیم میتابد و پیادهروی را برای شما دشوار میکند. پس بهتر است اوایل بهار تا اوایل تابستان را برای بازدید خود انتخاب کنید. در اردیبهشت ماه، طبیعت زیباترین مناظر خود را در اختیار شما قرار میدهد.
خب سفرزونی عزیز، با قلعه بابک و بابک خرمدین، این آزاده و قهرمان ایرانی آشنا شدید. نظر شما در مورد بازدید از چنین قلعه باستانی چیست؟ آیا باید این همه مشقت را به جان خرید و از چنین جاذبههای تاریخی ایران باستان دیدن کرد؟ به نظر شما بهتر نیست که پیش از سفر به خارج از کشور، حداقل از جاذبههای طبیعی و تاریخی کشور خودمان دیدن کنیم؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید. فراموش نکنید که ما بیصبرانه منتظر دیدن نظرات شما عزیزان همراه هستیم! پس ما را بیش از این منتظر نگذارید! به امید سفری خوش برای شما عزیزان!
برای آشنایی بیشتر با دیدنی های آذربایجان شرقی کلیک کنید.
علیرضا مشرقی
مطالب مرتبط
پربحث ترین مطالب
- تعداد نظرات: 372
- تعداد نظرات: 169
- تعداد نظرات: 161
- تعداد نظرات: 158
- تعداد نظرات: 150
- تعداد نظرات: 146
- تعداد نظرات: 131
- تعداد نظرات: 128
- تعداد نظرات: 121
- تعداد نظرات: 115