کاخ چهلستون قزوین ، عمارت خوش‌‌آب و رنگی از سلسله صفویه

شاهکارهای معماری چشم‌نوازی در گوشه کنار ایران از سلسه‌ی صفویه به جا مانده که یکی از زیباترین آن‌ها را می‌توانیم در قزوین ببینیم. در میدان آزادی یا همان سبزه میدان این شهر، عمارتی وجود دارد که زیبایی تاریخی نابی در دل خود جا داده است. کاخ چهلستون قزوین یا همان کلاه فرنگی ، در زمانی که قزوین پایتخت سلسه‌ی صفویه بوده، به دستور شاه تهماسب بنا شده است. طراحی زیبای کلاه فرنگی، هنر و خلاقیت معماری سنتی ایرانیان را به خوبی نشان می‌دهد و مثل الماسی در قزوین می‌درخشد. با سفرزون همراه شوید تا با هم سری به این عمارت دیدنی بزنیم.

کاخ چهلستون قزوین ، جذابیتی که ردی از اصفهان دارد

معماری این بنا با همدستی نامش شما را یاد اصفهان و زیبایی‌هایش می‌اندازد و قدرت صفویه را در تجلی هنر معماری سنتی ایران، به رخ می‌کشد. کاخ چهلستون قزوین عمارتی برای اقامت خانواده‌ی سلطنتی در دوران پایتختی قزوین بوده است و این موضوع اهمیت آن را گوش‌زد می‌کند. این عمارت در باغی مربعی و سرسبز جا خوش کرده و بازمانده‌ای از دل مجموعه‌ای بزرگ‌تر است.

نمای ۳۶۰ درجه کاخ چهلستون قزوین روی نقشه گوگل

این  عمارت در طول عمر خود آسیب‌ها و مرمت‌های بسیاری را به چشم دیده است. این عمارت به همراه سر در عالی قاپو را می‌توان تنها سازه‌هایی در قزوین دانست که از زمان حکومت سلسه صفویه باقی مانده‌اند. اسم چهلستون برای این بنا توسط محمد باقر سعد السلطنه، فرماندار قزوین در زمان قاجاریه، بعد از بازسازی‌ای که صورت گرفت، انتخاب شد. در زمان پهلوی عمارت کلاه فرنگی به‌عنوان فرمانداری شناخته شد و دچار صدمات زیادی شد. از جمله این صدمات، نقاشی‌هایی بود که با گچ پوشیده شد. این عمارت در حال حاضر بعد از مرمت‌های فراوان، امروزه تبدیل به موزه‌ی خوشنویسی شده است.

معماری دلفریب عمارت

این عمارت هشت گوش زیبا با مساحتی به متراژ ۵۰۰ متر مربع، از دو طبقه تکشیل شده که معماری هرکدام جذابیت بالایی به کل مجموعه بخشیده است. بسیاری معتقدند این بنا شباهت فراوانی به کاخ هشت بهشت اصفهان دارد و تفاوت فاحش بین‌شان، ایوان‌های سرتاسری کاخ چهلستون قزوین است که هشت بهشت فاقد آن است.

طبقه‌ی اول کاخ، سقفی مقرنس‌کاری شده دارد و سالن بزرگ آن با اتاق‌هایش به‌واسطه‌ی هوش معماری آن زمان، متناسب با هوای فصل طراحی شده است؛ به شکلی که در روزهای گرم تابستان این مکان تهویه‌ی مطلوبی از هوای خنک داشته است. سه حوضی که در این تالار وجود داشته به خنک شدن هوا نیز کمک می‌کرده‌، البته امروز فقط دو حوض باقی مانده و دیگری از بین رفته است.

طبقه دوم عمارت با سقفی خنچه پوش، چهار اتاق گوشواره دارد که یکی از آن‌ها به طبقه‌ی اول با پلکانی مرتبط شده است. این چهار اتاق اطراف سالن بزرگی که با نام مرتضی شناخته می‌شود واقع شده‌اند و حاصل تغییراتی هستند که قاجاریه در این عمارت ایجاد کرده و به زمان صفویه ارتباطی ندارد. ارسی‌ها و شیشه‌های رنگی عمارت جلوه‌ی بی‌نظیری به نمای آن بخشیده و بازی نورهای رنگی، هوش از سر بازدیدکنندگان می‌برد.

در سفرزون بیشتر بخوانید: قلعه الموت ، پیوند تاریخ و طبیعت

طنازی عمارت کلاه فرنگی در دل سرسبزی باغ

عکس از فرشته سا

عکس از امید هندوپور

کاخ چهل ستون قزوین مجموعه‌ای از زیبایی‌های درونی و بیرونی جذابی است که بعضی تا به امروز بر رخ این کاخ خودنمایی می‌کنند و برخی دیگر دستخوش نامهربانی‌های تاریخ شده‌اند. بر سقف و دیوارهای طبقه‌ی اول عمارت، نقش و نگارهای چشم نوازی از پرنده‌هایی چون سینه سرخ و گنجشک، گل‌ها و رخ انسان دیده می‌شود. سبگ نگاره‌های صفوی در این مجموعه با رنگ‌های ملایم خودنمایی می‌کند، اما نقاشی‌های قجری با رنگ‌های تقریباً گرم و تند خود را از نقوش صفوی متمایز می‌کنند.

دور تا دور نمای بیرونی طبقه‌ی اول را ستون‌های آجری و قوس‌های نیم‌دایره‌ای مزین کرده که حاصل ذوق و قریحه‌ی معماران صفویه است و ایوان‌های طبقه‌ی دوم را ستون‌های چوبی زیبایی نما داده‌اند که یادگار قاجار است. از دیگر زیبایی‌های دلفریب این عمارت، تزیینات و کاشی‌کاری‌های ورودی‌ها، ارسی‌ها و پنجره‌های شیشه‌ی رنگی‌‌ است که علاوه بر جلوه‌ای که به داخل کلاه فرنگی بخشیده، در نمای بیرونی عمارت هم طنازی می‌کند.

لطافت روح هنر در موزه‌ کلاه فرنگی

یکی از دلایلی که این عمارت را خواستنی‌تر می‌کند، موزه‌ی هنرمندانه‌ای است که حاصل ذوق و قریحه‌ی خوشنویسان به‌نام این دیار را به نمایش می‌گذارد. قزوین به‌واسطه‌ی شمار خطاط‌های فراوانش، لقب پایتخت خوشنوسی ایران را دارد و خطاطی‌های نستعلیق و شکسته نستعلیق هنرمندان بسیاری که به سبک مکتب قزوین است، در این موزه‌ی خوش قریحه مشهود است. این عمارت از سال ۸۳ میزبان خطاطی‌های نستعلیق و شکسته نستعلیق هنرمندان به نامی همچون میرعلی هروی، درویش عبدالمجید، زین العبدین اصفهانی، وصال شیرازی و… است.

فرشی که صدایی جادویی دارد

حتی اگر اهل موسیقی هم نباشید، امکان ندارد از دیدن ساز فرش قزوین شگفت زده نشوید. این ساز در شمایل دار قالی ساخته شده است و در فاصله‌ای نه چندان نزدیک، تشخیص این‌که ساز است و فرشی در کار نیست، سخت خواهد بود. این ساز خارق‌العاده به دست یوسف الله شکری خلق شده است و با ذوق و قریحه‌ی این هنرمند، می‌توانید دار قالی‌ خوش نقش‌ونگاری را تماشا کنید که صدایی افسانه‌ای دارد. از جادوهای کم نظیر این ساز، جمع شدن ویژگی‌های سه سبک کوبه‌ای، زخمه‌ای و آرشه‌ای در یک ساز است.

رفتن به این عمارت جذاب و باغ با صفایش را به‌هیچ‌وجه از دست ندهید. این کاخ در میدان آزادی شهر قزوین یا همان سبزه میدان منتظر توریست‌هایی است که از تماشای لطافت و ظرافت معماری سر ذوق می‌آیند و شیفته‌ی خط و رسم خوشنویسان هستند. بعد از رفتن به این کاخ دوست داشتنی حتماً دیدگاه خودتان را با ما درمیان بگذارید.

آدرس کاخ چهلستون قزوین روی نقشه گوگل