بازار قزوین یکی از زیباترین بازارهای سنتی ایران و یکی از دیدنیترین مکانهای توریستی شهر قزوین است. بازاری که قدمتی هزار ساله دارد و روزی اهمیتی فوقالعاده در تجارت بینالمللی ایران داشته است. شاهکاری از معماری عصر صفوی و دوره قاجار و نمادی همه چیز تمام از بازارهای سنتی ایرانی. خلاصه اینکه اگر میخواهید سفرتان به قزوین کامل بشود نباید از کنار گشت و گذار در این بازار، دیدن از زیباییهای معماری و هنریاش و لذت خرید کردن به سبک قدیمیها بگذرید. همقدم با سفرزون، بازار قزوین را بگردید و کیف کنید:
معماری بازار قزوین
معماری بازار قزوین یادآور معماری بازار شهرهای اصفهان و شیراز است و ترکیبی زیباست از معماری دوران صفویه و دوران قاجاریه. این بازار بزرگ که در طی سالها توسعه و تغییر یافته است امروزه حدود ۱۴ هکتار مساحت دارد و از بخشهای مختلفی تشکیل شده که هر یک متعلق به صنف خاصی است. تزئینات بینظیر معماری این بازار بیشتر ترکیبی از کار با آجر و کاشیکاری است.
با قدم گذاشتن در بازار قزوین در بهشتی پا میگذارید که ساختار و معماریاش مدهوشتان میکند. از سویی دیگر این بازار هم مانند سایر بازارهای سنتی ایران فقط مقصدی برای خرید و فروش نبوده است و بخشهای فرهنگی، مذهبی و خدماتی را هم شامل میشده است. بخشهایی مانند کاروانسرا، حمام و آبانبار، زورخانه، مسجد و مدرسه همه بخشی جداییناپذیر از بازرا قزوین بوده است که هنوز هم تعدادی از این مراکز در بازار وجود دارد.
تاریخ بازار سنتی قزوین
همانطور که گفتیم بازار قزوین قدمتی هزار سال دارد. مانند اکثر بازارهای ایران، بازار قزوین هم در بخش پر رفت و آمد شهر و در احاطه محلههای شهر امتداد یافته بود تا به مسجد جامع میرسید. پس از اینکه شاه طهماسب صفوی، قزوین را پایتخت خود قرار داد، تغییرات زیادی در شهر رخ داد. در این زمان میدان بزرگی در قزوین شکل گرفت که بعدها الگویی برای میدان نقش جهان شد. بخشهای مهم بازار سنتی قزوین در همین دوران ساخته شدند. یکی از مهمترین بخشهای بازار آن دوره کاروانسرای شاه عباسی بود.
دیگر اثری از میدان بازار نیست و مسجدالنبی هم جایگزین کاروانسرای شاه عباسی شده است. در ادامه این تغییرات مسجد جامع از بافت بازار جدا شد و از مسجدالنبی، که مسجد حامع حدید لقب گرفت، گذرگاههای جدیدی به بازار باز شد. در دوران قاجار نیز این تغییرات ادامه یافت و بازار سنتی قزوین را به دوران اوج شکوفایی خود رساند. یکی از دلایل اهمیت یافتن این بازار در آن دوران این بود که قزوین بر سر راههای غربی و شرقی ایران قرار دارد و همین جایگاه باعث شد بازار قزوین تبدیل به قلب اقتصادی منطقه و مرکز تجارت بینالمللی به اروپا و روسیه شود.
بخشهای قدیمی بازار
این بازار در زمانهای قدیم دارای بخشهایی بوده که تعدادی از آن ها امروز دیگر از بین رفتهاند. از جمله بازارهای مشهور مجموعه بازار سنتی قزوین میتوان به بازار علاقهبندها، بزازها، نجارها، خراطها، پوستفروشها، پالان دوزها، ریسمانسنجها، پنبهفروشها، آهنگران، زرگرها، چیتگرها، علافها، حلبیسازها، گیوهکشها و … اشاره کرد.
بازارچههای معروف مجموعه بازار قزوین عبارت بودند از: بازارچههای آقا، استاد علی نجار، باغشاه، حاج ادریس، معصوم، حاج میر حسن، حاج محمد رحیم، بازارچه قیصریه، تجارتخانه تومانسیان، زعفرانیه، چروک و … از سراهای معروف بازار قزوین میتوان از سرای شاه، سرای وزیر، سرای سعادت، کاروانسرای سعدالسلطنه، سرای دالان دراز، سرای نگارالسلطنه و … نام برد.
سرای سعدالسلطنه اوج زیبایی در بازارهای سنتی ایرانی
این مجموعه که در سال ۱۳۵۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است، به معنای واقعی یکی از زیباترین بخشهایی است که در بازارهای سنتی ایران میتوان دید. امکان ندارد وارد سرای سعدالسطنه بشوید و مبهوت زیبایی کاشیکاریها، گنبدها، سردرها و به طور کلی معماری جالب آن نشوید. چرا که کار معماری این سرای زیبا به دستان توانمند دو تن از برترین معماران ایرانی” استاد مهدی چگینی” و “استاد حسن خنجری” سپرده شده است.
سرای سعدالسلطنه که ۲۶ هزار متر مساحت دارد در زمان ناصرالدین شاه قاجار به دستور حاکم قزوین، باقرخان سعدالسلطنه ساخته شده است. این سرا مجموعهای کامل شامل چهارسوق، کاروانسرا، بازار و … است که ورودیهای متعددی نیز دارد. تعدادی از ورودیها به خیابانهای اطراف باز میشود و تعداد دیگری به بازار قزوین راه مییابد. این ورودیها اکثرا دارای هشتیهایی با معماری بسیار زیبا و جذاب است.
در بخش جنوبی سرای سعدالسلطنه چهار سوق زیبای آن واقع شده است که دارای گنبدی بسیار مرتفع و شاهکار است. اطراف گبد نیمطاقهایی از جنس آجر با اشکال هندسی منظم وجود دارد. پیرامون گنبد ۱۶ حجره با ارتفاع ۱ متری از زمین وجود دارد که با دربهای منبتکاری شده چوبی تزئین شدهاند. در جنوب غربی سرا، حیاط شترخان قرارا دارد که محل مخصوص تخلیه بار شترها در قدیم بوده است و الآن بارانداز بازار است. در بخش جنوبی حیاط نیز فضایی سرپوشیده و آجری با ۱۰۰ ستون قرار دارد که انبار کالای سرای سعدالسلطنه محسوب میشود و فضایی سرپوشیده و بسیار زیبا را نمایان میسازد.
بخشهای دیدنی دیگر بازار
بازار قیصریه قزوین: قیصریه به بخشی از بازار میگویند که که در آن کالاهای لوکس و گرانقیمت میفروشند. بازار قیصریه قزوین هم همیشه مکانی معروف برای تجارت و محلی برای ارائه خدمات صنعتگران بوده است. ارتفاع چشمگیر و زیبایی بینظیر طاقهای آجری این بازار حتما محسورتان خواهد کرد. بازار قیصریه قزوین دارای چهار ورودی است که به بخشهای مختلف بازار متصل میشود. درب شمالی به تیمچه سرباز، درب جنوبی به تیمچه سرپوشیده، درب شرقی به سرای وزیر و درب غربی به چهار سوق کوچک باز میشود.
سرای رضوی: سرای رضوی در زمان شاه طهماسب به عنوان کاروانسرا ساخته شده و سپس در زمان فتحعلیشاه در آن تغییراتی صورت گرفته است. در زمانهای قدیم، مردم با چهارپایانشان برای استراحت در سرای رضوی یا همان سرای شاه استراحت میکردهاند اما امروز از این بخش بازار استفاده دیگری میشود. معماری این بنای دو ایوانی بسیار زیبا و چشمگیر است. در دو طبقه حجرههایی گرداگرد سرا ساخته شدهاند و در ایوان غربی یک هشتی با گنبد آجری و کاشیکاریهای بسیار زیبا به سمت بازارچه پارچهفروشان وجود دارد.
سرای وزیر: این سرای زیبا دارای حیاطی بزرگ است که گرداگر آن را در دو طبقه حجرههایی با طاقهای جناغی ساختهاند. حجرههای طبقه اول در فاصلهای یک متری از سطح زمین ساخته شدهاند و بیشتر حجرههای طبقه دوم دارای درهای ارسی هستند. کاشیکاریهای زیبای طاقهای حجرهها شما را به دنیای مدهوش کننده طرحهای اسلیمی، انسانهای بالدار و صحنههای شکار پرنده، شیر و اسب میبرد. ورودی سرای وزیر دارای هشتی با طاقها و کاشیکاریهای ظریف و زیباست و مرکز سرا دارای گنبدی آجری با نورگیری بزگ است.
مسجد النبی قزوین: مسجدالنبی مسجدی قدیمی و تاریخی است که ساخت بنای اصلی آن را به دوران صفویه نسبت میدهند اما در کتیبه سردر مسجد ذکر شده است که بنا در دوران فتحعلیشاه ساخته شده است. معمار مسجدالنبی را استاد میرزای شیرازی میدانند. این روزها این مسجد میعادگاه مردم قزوین برای نماز جمعه نیز هست.
سرای حاج رضا: این سرا که در دوره قاجار ساخته شده است دارای حیاطی بزرگ با حجرههایی است که گرداگرد حیاط را گرفته اند. ورودی این سرا دارای طاقهای زیبایی است و طاقهای حجرهها نیز دارای قوسهای جناغی و کاشیکاریهای زیباست. این سرا در گذشته متعلق به تجاری از قفقاز و تبریز بوده است.
تیمچه سرباز: این تیمچه به خاطر سردر زیبای قوسی خود و کاشیکاریهای چشمنواز حجرههایش مورد توجه قرار میگیرد. حجرههای زیبای این تیمچه دارای دربهای چوبی منبتکاری شده و کاشیکاریهایی زرد و صورتی با طرحهای متنوع همچون گل و گیاه و پرندگان است.
همچنین بخشهای دیدنی دیگری در بازار قزوین وجود دارد مانند تیمچه حاج سید کاظم که مرکز فروش چرم است. تیمچه درویش مهدی که در گذشته شاهینسازها در این بخش بازار مشغول به کار بودهاند و تیمچه حاج محمد تقی که در گذشته بازار آهنگران بوده است اما امروز بازار بارفروشی است. تیمچه سرپوشیده هم بخش مهم دیگر این بازار است.
خرید در بازار قزوین
اگر از آن عشق خریدها هستید که اصلا به مسافرت میروند تا بتوانند سوغاتی بخرند، لذت قدم گذاشتن در بازار قزوین را از دست ندهید. در این بازار میتوانید بهترین سوغاتیهای قزوین را بخرید. بهترین کیفیت شیرینیهای خوشمزه قزوین را مثل باقلوای قزوینی، شیرینی نخودی، نان قندی، پادرازی، قطاب، نان برنجی، نان چایی، نان نازک، نان چرخی و … میتوانید در بازار سنتی قزوین پیدا کنید. میوه و خشکبار هم که دیگر هیچ.
حتی این روزها هم بازار شهر مرکز میوه و خشکبار ایران است. به خاطر آب و هوای فوقالعاده شهر قزوین بهترین میوهها را میتوانید از این بازار بخرید و سوغات ببرید. در همه بازارها میتوانید همه نوع کالایی را پیدا کنید ولی بازار هر شهری به مرغوبیت کالایی خاص شهره است. بازار قزوین هم به صنایع دستیاش معروف است.
با خرید صنایع دستی از بازار یادگاری ماندگار از قزوین به سوغات ببرید. از صنایع دستی معروف قزوین میتوان به فرش و گلیم بافی، نقاشی پشت شیشه، مشبک فلزی، گیوهدوزی، نمنم دوزی، گلابتون دوزی، نواربافی، موجبافی و .. اشاره کرد. با خرید هر یک از این صنایع دستی علاوه بر کمک به توسعه فرهنگهای بومی ایران و صنایع داخلی، میتوانید لذت و حس قدم زدن در یکی از سنتیترین بازارهای ایران را در وجودتان دو چندان کنید. توجه به هنر خوشنویسی را هم در شهر خوشنویسی ایران فراموش نکنید. میتوانید بهترین نمونههای خوشنویسی را در این بازار زیبا ببینید و خریداری کنید.
خوشگذرانی در بازار
بازار قزوین در مرکز بافت قدیمی این شهر تاریخی قرار گرفته است پس اگر از قدم زدن در تاریخ لذت میبرید خوشگذرانی را از همان ابتدا شروع کردهاید. پس از گشت و گذار در بخشهای مختلف بازار که معرفی کردیم میتوانید برای رفع خستگی در رستورانها و غذاخوریهای سنتی بازار استراحت کنید و غذاهای سنتی و خوشمزه قزوین مثل قیمهنثار یا شیرینپلو را امتحان کنید. در نزدیکی بازار سنتی قزوین، مکانهای دیدنی دیگری مثل خانه تاریخی یزدی، کاخ چهل ستون، عمارت قاجاری، موزه مردم شناسی حمام قجری و … هم وجود دارد که میتوانید در کنار بازدید از بازار از آنها هم دیدن کنید. عکاسی در بازار هم یکی از لذتبخشترین تفریحات این روزهای افراد در این بازار تاریخی است. اگر دوربین خوبی برای عکاسی داشته باشید و زمان خلوتی را برای گشتن بازار سنتی قزوین انتخاب کرده باشید عکسهای بینظیری از این گشت و گذارتان برایتان باقی میماند.
دسترسی به بازار قزوین
بازار در مرکز بافت قدیمی شهر قزوین قرار گرفته است و ۳ ورودی تاریخی و اصلی دارد. دو ورودی از خیابان امام خمینی و یک ورودی از خیابان مولوی. البته این روزها ورودیهای دیگری هم از بخش جنوبی و شرقی به بازار باز کردهاند. بهترین زمان سفر به قزوین به طور کلی در فصل بهار است اما برای گشت و گذاری بیدغدغه در بازار شهر قزوین روزهای خلوتتر هفته را انتخاب کنید.
آدرس بازار قزوین روی نقشه گوگل
شما تا به حال بازار قزوین را دیدهاید؟ اگر خاطرهای از بازار زیبای این شهر دارید با سفرزون در میان بگذارید.
مطهره هدایتی
مطالب مرتبط
پربحث ترین مطالب
- تعداد نظرات: 372
- تعداد نظرات: 169
- تعداد نظرات: 161
- تعداد نظرات: 158
- تعداد نظرات: 150
- تعداد نظرات: 146
- تعداد نظرات: 131
- تعداد نظرات: 128
- تعداد نظرات: 121
- تعداد نظرات: 115