معرفی ۲۳ مورد از معروف‌ترین غذاهای محلی شمالی + عکس

شمال ایران به لحاظ تنوع غذاهای محلی، رتبه نخست را در کشور دارد. وجود انواع غذاهای محلی متنوع از جمله: انواع کباب‌، خورش‌، کوکو، شیرینی و … باعث شده تا طرفداران زیادی را در بین گردشگران داشته باشد. یکی از دلایلی که منجر به وجود تنوع غذایی بالایی این خطه از ایران شده است، می‌تواند مربوط به آب‌و‌هوای مساعد و خاک مرغوب آن باشد.

آب‌و‌هوای شمال کشور، به گونه‌ای است که انواع مختلفی از میوه‌ها، سبزی‌ها و حبوبات در مناطق مختلف آن رشد می‌کند. ازاین‌رو، می‌توان انواع غذاهای خوشمزه و خوش‌عطر را در کنار مردم مهمان‌نواز و خونگرم در شهرهای مختلف شمال تجربه کرد. در ادامه، ما را در سفرزون همراهی کنید تا با تعدادی از معروف‌ترین غذاهای محلی شمالی آشنا شوید.

آشنایی با بهترین و معروف‌ترین غذاهای محلی شمالی

غذاهای محلی شمالی در کنار جاهای دیدنی بسیاری که دارد، به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری شمال ایران شاخته می‌شود. انواع غذاهای خوشمزه محلی شمالی عبارت‌اند از:

خورش ترش تره

این غذای محلی شمالی، به عنوان یکی از خوشمزه‌ترین غذاهای محلی شناخته می‌شود. خورش ترش تره، به خصوص برای افرادی که قادر به مصرف گوشت نیستند یا رژیم غذایی گیاه‌خواری دارند، پیشنهاد می‌شود. به این خاطر که در تهیه آن از گوشت یا مرغ استفاده نمی‌شود. مواد تشکیل دهنده این خورش عبارت‌اند از: برنج، تخم‌مرغ، آب نارنج یا آبغوره، سیر و ادویه‌هایی مانند نمک، فلفل و زردچوبه. این غذا را می‌توان به همراه برنج کته یا نان در کنار دورچین‌هایی مانند زیتون، اشپل، باقلا سبز یا ترب سفید سرو کرد.

کال کباب

یکی دیگر از غذاهای معروف و خوشمزه شمال کشور، کال کباب است که با مواد ساده‌ای همچون رب انار، سیر و بادمجان تهیه می‌شود. در قدیم، مردم محلی، برای تهیه کال کباب، از ظرف به نام نمیار یا نمکیار استفاده می‌کردند. نمیار، نوعی ظرف گلی است که مواد کال کباب را داخل آن می‌ریختند و با سنگ مخصوص می‌کوبیدند. مواد و روش پخت این غذا، شباهت زیادی به میرزاقاسمی دارد، با این تفاوت که در کال کباب از سبزی‌هایی نظیر نعناع، خلواش و چوچاق استفاده می‌شود.

واویشکا

از دیگر غذاهای محلی شمالی، واویشکا است که اغلب در رشت و صومعه‌سرا طبخ می‌شود. این غذا را می‌توان به دو صور‌ت گیاهی و غیرگیاهی درست کرد. اگر علاقه‌مند به غذاهای گوشتی هستید، واویشکا را می‌توانید با انواع گوشت مانند مرغ، گوشت چرخ‌کرده یا گوشت تکه‌ای، دل یا جگر گوسفند تهیه کنید. از دیگر مواد تشکیل دهنده این غذا عبارت‌اند از: تخم‌مرغ، گوجه‌فرنگی، پیاز، رب گوجه‌فرنگی، آب لیموی تازه و ادویه. واویشکا را همچنین می‌توان با بادمجان و سیب‌زمینی هم درست کرد. این غذا را می‌توانید همراه نان یا برنج سرو کنید.

دیبیجا

این غذا، از غذاهای سنتی و دریایی شمال ایران است که در مناطق مختلف آن به شیوه‌های متفاوتی طبخ می‌شود. به عنوان مثال، در غرب گیلان، دیبیجا را با برگ سیر و دانه انار تهیه می‌کنند، در حالی که در شرق گیلان، اشپل را با نمک و فلفل سیاه تفت داده و به آن آب نارنج اضافه می‌کنند. از مواد اصلی که در تهیه این غذا استفاده می‌شود، اشپل (خاویار)، روده ماهی سفید و برگ سیر است. دیبیجا، خواص بسیاری دارد و به قدری مقوی است که معمولا زنان بعد از زایمان برای تقویت قوای جسمانی خود میل می‌کنند.

باقلا قاتق

باقلا قاتق، یکی دیگر از غذاهای محلی و ساده شمالی است که در زمان کوتاهی آماده می‌شود. این غذای شمالی را با باقالی‌ محلی مخصوص به نام «پاچ باقلا» که معمولا کوچک‌تر از باقالی معمولی  است، تهیه می‌کنند. البته با لوبیاهای معمولی هم می‌توان این غذا را درست کرد. برای تهیه باقلا قاتق، باقالی‌های محلی را از چند ساعت قبل در آب خیس می‌کنند تا پوست آن‌ها راحت‌تر کنده شود. پس از کندن پوست باقالی‌ها و تفت دادن آن‌ها در کره، به آن آب اضافه می‌کنند تا خوب بپزد. سپس دیگر مواد تشکیل دهنده باقلا قاتق مانند شوید و تخم‌مرغ را طبق دستور پخت به آن اضافه می‌کنند. این غذا را هم می‌توان با نان سرو کرد و هم به عنوان خورش به همراه کته شمالی میل کرد.

آش بشته واش

این آش، از انواع آش‌های مازنی خوشمزه است که به خصوص خوردن آن در فصل زمستان بسیار پیشنهاد می‌شود. آش بشته واش را آش اسفناج نیز می‌نامند، به این خاطر که در تهیه آن از اسفناج استفاده می‌شود. یک موضوع جالب در مورد این آش این است که اگرچه آش است و خود به عنوان یک وعده غذایی محسوب می‌شود، اما می‌توان با پلو هم آن را سرو کرد. مواد تشکیل دهنده آش بشته واش عبارت‌اند از: عدس، اسفناج، پیاز، سیر، زیره‌سبز و ادویه‌های نظیر فلفل، زردچوبه و نمک.

سیرقلیه

این یک غذای شمالی با اصالت گیلانی است که با سیر محلی تهیه می‌شود و بسیار خوش‌طعم است. از انواع گوشت که در تهیه خورش سیرقلیه استفاده می‌شود، شامل: مرغ، اردک، غاز یا قرقاول است. دیگر موادی همچون لپه، برگ سیر تازه و تخم‌مرغ، ترکیب این غذای خوشمزه را تشکیل می‌دهند. سیرقلیه نیز مانند دیگر غذاهای شمالی، طعم ترشی دارد که این طعم ترش از آب نارنج یا آبغوره گرفته می‌شود. این غذا اگر مطابق با دستور پخت مخصوص به خودش طبخ شود، مزه سیر آن غالب نخواهد بود. بنابراین برای افرادی که به طعم سیر علاقه‌ای ندارند، خوردن این غذا برای آن‌ها ناخوشایند نیست. سیرقلیه را معمولا در فصل پاییز و زمستان که فصل سیر تازه است، درست می‌کنند.

شامی بابلی

از انواع غذاهای خوشمزه و پرطرفدار شمالی، شاملی بابلی است که البته با دستورها و مواد مختلفی در دیگر شهرهای ایران تهیه می‌شود. ویژگی مشترک تمامی شامی‌هایی که درست می‌شود، وجود گوشت است، اما ممکن است در برخی از مواد اولیه با هم متفاوت باشند. تفاوتی که شامی بابلی با دیگر شامی‌ها دارد، در سبزی و لپه به کار رفته در دستور پخت این غذا است.

مواد اصلی که در طبخ شامی بابلی استفاده می‌شود، عبارت‌اند از: گوشت گوساله، سبزی شامی بابلی (اناریجه، زلنگ، نعنا، گیشنیز، تره، برگ سیر)، سیب‌زمینی، تخم‌مرغ، گردوی چرخ‌شده، پیاز، لپه و ادویه (دارچین، نمک، فلفل سیاه، زردچوبه). شامی بابلی را به عنوان یک غذای مجلسی می‌توانید برای مهمانی‌های خود نیز تهیه کنید.

خورش آلو مسما

یکی از خورش‌های بی‌نظیر و پرطرفدار شمالی، خورش آلو مسما است که به روش‌های مختلفی تهیه می‌شود. خورش آلو مسما را در روش پخت رایج آن، با گوشت مرغ طبخ می‌کنند، اما می‌توان از گوشت گوسفندی یا گوساله هم استفاده کرد. به دلیل وجود آلو یا قیسی در این خورش، طعم ملس و بافتی غلیظ به رنگ تیره دارد. گاهی برای متعادل کردن ترشی خورش آلو مسما، از آبغوره استفاده می‌کنند تا مزه ملس خود را حفظ کند و بیش از حد ترش نباشد. این خورش، از انواع غذاهایی است که هم می‌توان در مجالس و هم در دورهمی‌های خودمانی درست کرد.

میرزاقاسمی

از غذاهای محلی رایج شمالی که این روزها در اغلب مناطق مختلف ایران نیز طبخ می‌شود، میرزاقاسمی است. برای تهیه این غذا، از بادمجان کبابی، تخم‌مرغ، گوجه و سیر فراوان استفاده می‌شود. میرزاقاسمی را به عنوان پیش‌غذا یا به دلیل سبک بودن این غذا در وعده شام می‌توان سرو کرد. این غذا به همراه دورچین‌هایی مانند سبزی خودن تازه، طعمی بی‌نظیر و فوق‌العاده خوشمزه خواهد داشت.

خورش کئی انار

اگر به ترکیب انار و کدو حلوایی به عنوان یک وعده غذایی علاقه‌مند هستید، کئی انار یک انتخاب مناسب برای شما خواهد بود. این خورش علاوه بر خوش طعم بودن، از خواص درمانی بسیاری نیز برخوردار است و اغلب برای مبتلایان به کم‌خونی پیشنهاد می‌شود. خورش کئی انار، با موادی همچون کدو حلوایی، لوبیاچیتی، عدس، سیر، پیاز، دانه‌های انار، گردو و ادویه‌هایی مانند نمکو زردچوبه تهیه می‌شود. در بعضی از دستور پخت‌های این غذا، از رب انار و لوبیا سفید نیز استفاده می‌کنند.

سیرابیج

یکی دیگر از غذاهای محلی شمالی، سیرابیج است که با مرغ، ماهی یا اشپل تهیه می‌شود. اینکه چرا به اسم خوانده می‌شود، به این خاطر است که در طبخ این غذای خوشمزه از برگ سیر استفاده می‌شود که خواص زیادی هم دارد. از دیگر مواد تشکیل دهنده خورش سیرابیج، تخم‌مرغ است که در کنار برگ سیر، به عنوان غذایی مقوی و سرشار از مواد معدنی شناخته می‌شود. این غذا را می‌توان با کته شمالی دودی، زیتون پرونده و نارنج برای چاشنی بیشتر آن سرو کرد.

فویج یا ماهی شکم پر

یکی از انواع غذاهای خوشمزه و مجلسی شمالی، ماهی شکم‌‌پر یا فویج است که به روش‌های مختلفی درست می‌شود. در روش تهیه رایج این غذا، ابتدا بیرون و داخل شکم ماهی را تمیز و بعد می‌شویند. سپس مواد ماهی شکم پر که شامل گردو آسیاب‌کرده، سبزی معطر، سیر، دانه‌های انار، رب انار، نمک، فلفل و گلپر پر می‌کنند و لبه‌های شکم ماهی را می‌دوزند.

برای لذیذ شدن بیشتر این غذا، روی بدنه ماهی برش سطحی ایجاد کرده و روی آن را کره می‌‌مالند. قبل از پختن ماهی شکم پر، بدنه آن را به نمک، فلفل و گلپر آغشته کرده و داخل گمج (ظرف سفالی شمالی) و روی حرارت ملایم قرار می‌دهند. در روش دیگر طبخ این غذا، ماهی شکم پر را بر روی تابه‌ای که از قبل گرم شده قرار می‌دهند و آن را روی حرارت کم سرخ می‌کنند.

مرغ ترش

از خورش‌های با طعم بی‌نظیر و محلی شمال ایران، مرغ ترش است که مواد اصلی تشکیل دهنده آن، مرغ و رب انار است. آنچه که طعم این خورش را  از دیگر خورش‌هایی که در مناطق دیگر ایران تهیه می‌شود، متمایز می‌کند، سبزی خاصی است که برای تهیه آن استفاده می‌شود. سبزی معطری که در طبخ خورش مرغ ترش به کار می‌رود، سبزی معطر «دلال» است که طعم خاص و فوق‌العاده‌ای به غذا می‌بخشد. این غذا را می‌توان همراه کته شمالی و دورچین‌هایی مانند زیتون پرورده، ترشی نازخاتون یا ماست سرو کرد.

کولی ماهی

ماهی کولی، نوعی ماهی کوچک با گوشت فوق‌العاده خوشمزه است که در تهیه غذای محلی «کولی ماهی شمال» استفاده می‌شود. این نوع ماهی به دلیل اندازه کوچکی که دارد، هم تمیز کردن آن و هم روش طبخ راحت‌تری دارد. کولی ماهی را به روش‌های مختلفی از جمله: کبابی، برشته یا به صورت خوراک درست می‌کنند.

شکل سرخ‌شده این ماهی را گاهی آنقدر سرخ می‌کنند که استخوان‌‌های ریز آن نیز برشته شده و به راحتی قابل خوردن است. کولی ماهی در جنوب ایران نیز وجود دارد، اما تفاوت آن با کولی ماهی شمال در این است که فاقد خار و تیغ است و انواع مختلفی دارد. بنابراین کولی ماهی تنها به شمال محدود نمی‌شود و در مناطق جنوبی ایران نیز طبخ می‌کنند.

خورش شش انداز

از انواع دیگر خورش‌های محلی شمالی، خورش شش انداز است که هیچ گوشتی در تهیه آن استفاده نمی‌شود و باب طبع افرادی است که رژیم گیاه‌خواری دارند. موادی که در دستور پخت رایج این غذا استفاده می‌شود، شامل: بادمجان، گردوی آسیاب‌شده، پیاز، رب آلوچه، رب گوجه، ادویه (نمک، زردچوبه، گلپر) است. خورش شش انداز، جزو غذاهایی است که با رب انار درست می‌شود و ظاهری شبیه به فسنجان دارد.

البته این غذا در زنجان، قزوین، شیراز یا دیگر شهرهای ایران نیز طبخ می‌شود، اما دستور پخت متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند. خورش شش انداز به دلیل طبع گرمی که دارد، اغلب در روزهای سرد زمستان یا در ایام خاص مانند عید نوروز تهیه می‌شود. انواع خورش شش انداز را می‌توان با نان یا برنج سرو کرد.

گیجاواش تره

خورشت گیجاواش تره، از نوعی سبزی محلی خودرو در این منطقه تهیه می‌شود که بسیار معطر، مفید و خوش‌طعم است. این غذا اندکی شبیه به سیرابیج شمالی است، به طوری که گاهی اوقات در تهیه آن از گیجاواش نیز استفاده می‌شود. گیجاواش را علاوه بر سبزی گیجاواش، به همراه موادی همچون تخم اردک (یا تخم‌مرغ)، برگ سیر تازه، آبلیموی تازه، ادویه (زردچوبه، نمک، فلفل) طبخ می‌کنند. تخم اردک یا تخم مرغ را می‌توان به صورت نیم‌رو روی خورشت گذاشت یا در حین پخت، به آن اضافه کرد. گیجاواش را به همراه کته شمالی در کنار ماهی دودی، زیتون پرورده، سالاد یا ماست می‌توان سرو کرد.

مرغ ناردونی

مرغ ناردونی یا مرغ اناری، یکی از خورش‌های محلی شمالی و بسیار خوشمزه است که اغلب در پاییز طبخ می‌شود. به دلیل استفاده از دانه انار، رب انار و آب انار فصل پاییز را برای تهیه این غذا انتخاب می‌کنند تا از انار تازه استفاده کنند. البته می‌توان در دیگر فصول سال نیز با استفاده از انار خشک، این غذای خوشمزه را درست کرد. دیگر مواد تشکیل دهنده این غذا عبارت‌اند از: ران مرغ، پیاز، سیر تازه و ادویه (نمک، فلفل، زردچوبه). مرغ ناردونی، به عنوان یکی از غذاهای رسمی مازندران شناخته می‌شود و آن را اغلب در مراسم‌های خاص مانند عروسی، شب یلدا، مهمانی‌های عید، پاگشا و … سرو می‌کنند.

خورش شوید قرمه

شوید قرمه، از خورش‌های محلی شمالی است که به خاطر محبوبیت آن در دیگر شهرهای ایران نیز طبخ می‌شود. این غذا، ظاهری شبیه به قرمه‌سبزی دارد، با این تفاوت که به جای لیمو عمانی از گوجه سبز تازه استفاده می‌شود. البته در نبود گوجه سبز تازه، می‌توان از گوجه سبز یخ‌زده یا آلو خشک نیز استفاده کرد. یکی دیگر از مواردی که سبب تمایز خورش شوید قرمه با قرمه‌سبزی می‌شود این است که میزان شوید موجود در سبزی خورشی این غذا، بیشتر از سبزی مورد استفاده در قرمه‌سبزی است.

به طور کلی، مواد اولیه این غذا شامل: گوشت خورشی، لوبیا قرمز، شوید خردشده، جعفری، گوجه‌‌سبز تازه یا آلوی ترش خشک و ادویه (نمک، زردچوبه و فلفل) است. برای داشتن طعمی ملس، گاهی به آن کمی شکر هم اضافه می‌کنند تا ترشی بیش از حد نداشته باشد. اما برای افرادی که ترش‌تر دوست دارند، می‌توانند آب نارنج یا آبغوره را امتحان کنند.

کباب ترش

از غذاهای محلی شمال ایران که اصالتی گیلانی دارد، کباب ترش است که مانند دیگر غذاهای شمالی مزه‌ای ترش دارد. یکی از دلایلی که باعث شده است تا مزه این نوع کباب از دیگر کباب‌ها کمی متفاوت باشد، سبزی‌ معطر موجود در آن است. نوع خاصی از سبزی که اغلب در شمال ایران رشد می‌کنند و در تهیه کباب ترش استفاده می‌شود، سبزی «چوچاق» نام دارد.

از دیگر موادی که در تهیه این غذای خوشمزه شمالی به کار می‌رود: گوشت فیله بره، مغز گردو، رب انار، آب نارنج، پیاز، زعفران دم‌کرده، ادویه (نمک و فلفل) و کره. پیشنهاد می‌کنیم کباب ترش را به صورت کبابی مصرف یا تهیه کنید که طعم لذیذتری دارد. از آنجایی که این غذا، یک وعده کامل محسوب می‌شود، بهتر است آن را در وعده ناهار به همراه نان یا کته میل کنید.

اسفناج مرجی

یکی از سبزی‌های معمول و پرخاصیت که در تهیه غذاهای محلی شمالی بسیار استفاده می‌شود، اسفناج است. غذای اسفناج مرجی، به عنوان نوعی خوراک مازندرانی شناخته می‌شود که به خصوص به افرادی که رژیم گیاه‌خواری دارند یا گیاه‌خوار هستند، توصیه می‌شود. به این دلیل که در تهیه این غذا، هیچ گوشتی استفاده نمی‌شود و مواد اصلی آن از سبزی و حبوبات تشکیل شده است. مواد اولیه این غذا شامل: اسفناج، عدس، رب انار ترش، سیر و ادویه (نمک، فلفل، زردچوبه، گلپر) است که ترکیب آن‌ها با هم، طعمی فوق‌العاده به همراه خواهد داشت.

کدو بره

کدوبره، نوعی خوراک خوشمزه شمالی است که اصالتی مازندرانی دارد. در گویش محلی مازندرانی، به این غذا کچلیک بره نیز گفته می‌شود که در واقع، کچلیک به زبان مازندرانی، به معنی کدو سبز است. از آنجایی که در تهیه این غذا از گوشت استفاده نمی‌شود، برای افرادی که به هر دلیل قادر به مصرف گوشت نیستند، می‌تواند انتخاب مناسبی باشد.

کدوبره، در عین حال که غذایی ساده به نظر می‌رسد، اما ارزش غذایی بالایی دارد و بسیار مقوی است. موادی که در تهیه این غذا استفاده می‌شود، شامل: سیب‌زمینی، کدوسبز، گوجه‌فرنگی، پیاز، سیر، رب، تخم‌مرغ، جعفری ساطوری‌شده و ادویه (زردچوبه، نمک، فلفل) است. این خوراک خوشمزه را می‌توانید با نان و دورچین‌هایی مانند سبزی خوردن تازه میل کنید.

آش کدو حلوایی

این آش، از آش‌های سنتی شمال ایران است که بر خلاف سایر آش‌ها، طعم شیرینی دارد. آش کدو حلوایی، یک آش بسیار مقوی است که اغلب در پاییز و زمستان طبخ می‌شود. غلظت این آش، شبیه فرنی است که با سرد شدن آن، سفت‌تر هم می‌شود. تهیه آش کدو حلوایی بسیار ساده است و می‌تواند یک پیش‌غذای خوشمزه در کنار غذاهای ترش شمالی باشد. مواد اولیه برای تهیه این آش: کدوحلوایی، برنج، شیر، آب، دارچین، کره و شکر است. اگر غذای خیلی شیرین دوست ندارید، می‌توانید مقدار شکر آن را کمتر بریزید. در واقع می‌توانید میزان مواد اولیه آن را بر اساس ذائقه خود استفاده کنید. آش کدو حلوایی را می‌توانید خالی یا همراه با نان تست گریل‌شده سرو کنید.

کلام پایانی

از آنجایی که تنوع غذاهای محلی شمالی بسیار زیاد است، ما تنها توانستیم در اینجا برخی از آن‌ها را به شما معرفی کنیم. اگر قصد سفر به شهرهای شمالی کشور را دارید یا تصمیم دارید غذاهای جدید را امتحان کنید، غذاهای شمالی بهترین انتخاب خواهند بود. به این خاطر که هم دستور پخت ساده‌ای دارند و هم اینکه برای هر ذائقه‌ای مناسب‌اند. اگر شما غذاهای محلی شمالی دیگری را می‌شناسید، حوشحال می‌شویم به ما هم معرفی کنید.